Volume 12, Issue 2 (6-2024)                   JRIA 2024, 12(2): 0-0 | Back to browse issues page

XML Persian Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
ezzati kar,olia Z, belali oskui A, jamali Y, monadi A. Explaining the Relationship Between Single-yard and Two-yard Plans (Interior and Exterior) with the Spatial Organization of Historical Houses« (Case Examples: Qajar Period Houses in Tabriz City). JRIA 2024; 12 (2)
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1717-en.html
Explaining the Relationship Between Single-yard and Two-yard Plans (Interior and Exterior) with the Spatial Organization of Historical Houses« (Case Examples: Qajar Period Houses in Tabriz City)
Zahra Ezzati kar,olia , Azita Belali oskui * , Yahya Jamali , Aref Monadi
tabriz islamic art university
Abstract:   (40 Views)
The yard has been one of the main spaces in the houses, especially in the traditional architecture of Iran, which has played a significant role in the formation of the spatial system of the houses. The main question of this research is what is the relationship between the spatial organization of single-yard and two-yard historical houses with the number of yards and the purpose of this research is to discover the relationship between the number of yards (single-yard and two-yard) with the spatial organization of historical houses. For this purpose, First the factors affecting the spatial organization of historical houses have been studied, and with the descriptive - analytical method and with a qualitative approach, these components were analyzed in case examples. The required information has been collected by referring to library sources, cultural heritage organization documents and field impressions and the statistical population is single-yard and two-yard of Qajar houses in Tabriz city. In this research, among the different spaces of historical houses, the main and selected spaces of the house, which include the entrance, courtyard, reception hall, rooms, veranda and stairs, have been examined. Based on research findings, in historical houses, there are various components that have been influential in the spatial organization. One of these components is the geometry of the spatial layout; Examining the architecture of historical houses often shows that the yard is usually a focal space. Therefore, the pattern of radial and central layout is more prominent in courtyard-oriented studies. Also, the geometric pattern of the space around the courtyards, which indicates the geometric form of the fronts built around the courtyard, is also effective and can be investigated. Another component is axes; It can be stated that movement axes (internal and external), visual axis and axis of symmetry can be investigated as the main influential axes in the spatial organization. Another component is hierarchy; In historical houses, spatial hierarchy and access hierarchy are proposed and according to the studies about courtyard, it can be said that the length of the courtyards, depth and permeability are influential in the spatial and access hierarchy; So it can be said that in single-yard and two-yard houses, there are various factors such as the geometry of the spatial layout (based on the central and radial layout pattern and the geometric pattern of the space around the yards), axes (based on internal and external movement axes, visual axis and axis of symmetry), spatial and access hierarchy (based on the length of the yards, the depth of the spaces compared to the entrance and permeability) that in general, it indicates a specific type of spatial organization associated with each of the two mentioned species. The results show that these components in both types of plans, although they are similar in some cases, but in some cases, they have caused differences in the spatial organization of single-yard and two-yard plans. Among other things, the investigation of the geometry of the spatial layout shows the difference in the placement of spaces (reception hall, rooms, etc.) compared to the yard, the difference in massing around the yard and the number of fronts built around it, the degree of introversion compared to the type of yard and etc. Examining the axes shows the differences in movement paths and intra-spatial communication, differences in the direction of the visual axes and in the way of observing symmetry and etc. Examining the hierarchy shows the difference in dividing the areas of the house, the difference in the placement of spaces at different depths compared to the entrance according to their use and etc.
 
Keywords: Yard, Spatial organization, Historical houses, Qajar, Tabriz
     
Type of Study: Research | Subject: Subject- oriented researches in Islamic architecture and urbanism, eg. Spatial-geometrical ideas, symbols and ornaments
Received: 2023/11/13 | Accepted: 2024/07/8 | Published: 2024/07/14
References
1. اسماعیلی سنگری، حسین و عمرانی، بهروز. 1393. تاریخ و معماری خانه‌های تبریز قدیم. تبریز: فروزش.
2. پیوسته‌گر، یعقوب و حیدری، علی‌اکبر و کیایی، مریم. 1395. «ارزیابی نقش حیاط در ارتقای راندمان عملکردی خانه». صفه. دوره 26. شماره 73. صص 39-60. https://dorl.net/dor/20.1001.1.1683870.1395.26.2.3.8
3. تقی‌زاده، علیرضا و تقوایی، ویدا. 1398. «محوربندی فضایی، سیر تجلی وحدت در کثرت در معماری خانه‌های سنتی شوشتر نمونه موردی: خانه امین‌زاده و خانه گازر». هویت شهر. سال 13. شماره 40. صص 91-108. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17359562.1398.13.4.7.9
4. جمالی، سیروس و خندانی، نادیا. 1399. «مطالعه تطبیقی ساختار کالبدی خانه‌های سنتی دوره قاجار - نمونه موردی: شهر تهران و تبریز». شباک. دوره 6. شماره 4 (پیاپی 55). صص 143-154.
5. چینگ، فرانسیس دی‌کی. 1943. معماری، فرم، فضا و نظم. ترجمه‌ کورش محمودی ده‌ده بیگلو و رضا بصیری مژدهی. تهران: آینده‌سازان، شهراب.
6. حاجیان، مینا و تاجر، سعیدعلی و مهدوی‌نژاد، محمدجواد. 1399. «تأثیر حیاط در شکل‌گیری پیکربندی خانه‌های سنتی ایران در کاشان». معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. دوره 13. شماره 30. صص 43-55. [DOI:10.22034/aaud.2020.133667.1554]
7. حجت، عیسی. 1389. مشق معماری. تهران: دانشگاه تهران.
8. حسنی، کیانوش و نوروزبرازجانی، ویدا و نصیرسلامی، محمدرضا. 1395. «بازخوانی فرم حیاط و فضاهای وابسته آن با استفاده از دستور زبان شکل در معماری در یکصد خانه دوره قاجار شهرکاشان». باغ نظر. سال 13. شماره 44. صص 65-76.
9. حق‌جو، امیر و سلطان‌زاده، حسین و تهرانی، فرهاد و آیوزیان، سیمون. 1398. «سیر تحول اندام‌های اصلی خانه‌های تبریز از دوره‌ی قاجار تا دوره‌ی پهلوی دوم». صفه. شماره 86. صص 121-140. [DOI:10.29252/soffeh.29.3.121]
10. حق‌لسان، مسعود و ایرانی، مهری و نیکنام، سودا. 1399. «مطالعه سیر تحول ساختار فضایی خانه‌های سنتی ایرانی از بعد کالبدی و ارتباطی با روش نحو فضا - نمونه موردی: خانه‌های دوره قاجاریه و پهلوی تبریز». مسکن و محیط روستا. دوره 39. شماره 172. صص 17-32. http://dx.doi.org/DOI:%2010.22034/39.172.17
11. حیدری، علی‌ اکبر و قاسمیان‌اصل، عیسی و کیایی، مریم. 1396. «تحلیل ساختار فضایی خانه‌های سنتی ایران با استفاده از روش نحو فضا مطالعه موردی: مقایسه خانه‌های یزد، کاشان و اصفهان». مطالعات شهر ایرانی اسلامی. دوره 7. شماره 28. صص 21-33.
12. راستجو، سیده سولماز و بمانیان، محمدرضا. 1398. «گونه‌شناسی ساختار فضایی خانه معاصر ایرانی با تکیه بر محرمیت و سلسله مراتب - نمونه موردی: خانه‌های تهران در دهه‌های 50، 60، 70 و 80». هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی. دوره 24. شماره 2. صص 49-58. [DOI:10.22059/jfaup.2020.271330.672179]
13. زارعی، هانی. 1394. معماری خانه‌های شیراز - دوره‌ی قاجاریه. تهران: سمیرا.
14. زینلیان، نفیسه و اخوت، هانیه. 1396. «ساختارشناسی حیاط در خانه‌های قجری اقلیم گرم و خشک و گرم و مرطوب با تمرکز بر گونه‌ی حیاط مرکزی - مطالعه موردی: خانه‌های یزد و دزفول». مطالعات شهر ایرانی اسلامی. سال 8. شماره 30. صص 15- 29.
15. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان‌شرقی.
16. سیفیان، محمدکاظم و محمودی، محمدرضا. 1386. «محرمیت در معماری سنتی ایران». هویت شهر. سال 1. شماره 1. صص 3-14. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17359562.1386.1.1.1.3
17. شاطری وایقان، امید و دبدبه، محمد. 1398. «ساختار معماری خانه‌های تاریخی ایران؛ دوره‌ی قاجار». شباک. سال 5. شماره 46. صص 149-164.
18. شاهزمانی سیچانی، لادن و قاسمی سیچانی، مریم. 1396. «تحلیل هندسه پلان مسکن‌های آغاز سده معاصر در اصفهان بر پایه سازمان‌دهی فضایی». مدیریت شهری. دوره‌ 16. شماره 49. صص 133-149.
19. شیخ بهایی، امیررضا. 1398. «بررسی اصل درون‌گرایی در مسکن ایرانی بر اساس نظریه نحو فضا- مطالعه موردی: خانه‌های سنتی اقلیم گرم و خشک». مدیریت شهری. شماره 54. صص 63-78.
20. طاهری سرمد، فائزه و عینی‌فر، علیرضا و شاهچراغی، آزاده. 1398. «مقایسه‌ی تطبیقی گونه‌شناسی سازمان فضایی و عناصر کالبدی دوره‌های قاجار و پهلوی خانه‌های سنتی شهر کرمانشاه». پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران. دوره 9. شماره 23. صص 149-168. [DOI:10.22084/nbsh.2019.18444.1895]
21. غفوریان، میترا و پی‌سخن، مینا و حصاری، الهام. 1396. «گونه‌شناسی سازمان فضایی و سلسله مراتب ورود در خانه‌های ایرانی با تاکید بر محرمیت». برنامه‌ریزی و توسعه کالبدی. دوره 2. شماره 3 (پیاپی 7). صص 129-144.
22. فلامکی، محمد منصور. 1391. اصل‌ها و خوانش معماری ایرانی. تهران: موسسه علمی فرهنگی فضا.
23. کی‌نژاد، محمدعلی و شیرازی، محمدرضا. 1388. خانه‌های قدیمی تبریز. جلد اول. تبریز: دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
24. لبیب زاده، راضیه و نقره کار، عبدالحمید و حمزه نژاد، مهدی و خان محمدی، محمدعلی. 1394. «بازخوانی سازمان فضایی خانه بر اساس متون اسلامی به روش EBS و تطبیق آن با اولویت های روابط فضایی از دیدگاه الکساندر و لنگ». مطالعات شهر ایرانی اسلامی. دوره 6. شماره 22. صص 5-21.
25. مرادی، ساسان و متین، مهرداد و فیاض، ریما و دهباشی شریف، مزین. 1397. «گونه‌شناسی خانه‌های سنتی حیاط‌دار تبریز بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی حیاط مرکزی». مدیریت شهری. شماره 51. صص 87-105.
26. مهاجرمیلانی، آزاده و عینی فر، علیرضا. 1398. «بازشناسی سازمان فضایی مسکن متداول تهران». هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی. دوره‌ 24. شماره 1. صص 45-56. [DOI:10.22059/jfaup.2019.269983.672163]
27. نوایی، کامبیز و حاج قاسمی، کامبیز. 1390. خشت و خیال. تهران: سروش.
28. هاشمی زرج آباد، حسن و زارعی، علی و تقوی، عابد. 1393. «درون‌گرایی و بازتاب اصل محرمیت در معماری ایرانی - اسلامی نمونه پژوهش میدانی؛ خانه‌های تاریخی بیرجند». پژوهشنامه خراسان بزرگ. دوره 5. شماره 17. صص 83-97. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516131.1393.4.17.6.2
29. Amiriparyan, P., & Kiani, Z. (2016). Analyzing the Homogenous Nature of Central Courtyard Structure in Formation of Iranian Traditional Houses. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 216, 905-915. http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.12.087 [DOI:10.1016/j.sbspro.2015.12.087]
30. Ching, Francis DK., 1943, "Architecture, Form, Space and Order", Tehran: Ayndehsazan, Shahrab.
31. Cultural Heritage and Tourism Organization of East Azarbaijan Province.
32. Esmaili Sangari, H. & Omrani, B., 2014, History and Architecture of Old Tabriz Houses, Tabriz: Forozesh.
33. Falamaki, M., 2012, Principles and Reading of Iranian Architecture, Tehran: Space Institute.
34. Ghafourian, M. & Peysokhan, M. & Hesari, E., 2017, "Typology of Spatial Configuration and Hierarchy of Entry in Iranian Houses Concentrating the Issue of Privacy", Journal Of Physical Development Planning, 2(3(7)): 129-144.
35. Hagjoo, A. & Soltanzadeh, H. & Tehrani, F. & Aivazian, S., 2019, "The Development of Essential Elements of Tabriz Houses from Qajar to Early Pahlavi Periods", Soffeh, 29(86): 121-140. [DOI:10.29252/soffeh.29.3.121]
36. Haghlesan, M. & Irani, M. & Niknam, S., 2021, "The Study of Spatial Evolution in the Traditional Houses of Iran with Emphasis on the Aspects of Physical and Spatial Relationship using the Space Syntax (Case study: Qajar and Pahlavi houses in Tabriz)", Housing and rural environment, 39(172): 17-32.
37. Hajian, M. & AliTajer, S. & Mahdavinejad, M., 2020, "The Influence of Courtyard on the Formation of Iranian Traditional Houses Configuration in Kashan", Armanshahr, 13(30): 43-55.
38. Hasani, K. & Norouz Borazjani, V. & Nasirsalami, M., 2017, "Reread of the Courts Form and Related Spaces wth Shape Grammar (Case Stuady: 100 Houses of Qajar Dynasty in Kashan City)", Baghe Nazar, 13(44): 65-76.
39. Hashemi Zarjabad, H. & Zarei, A. & Taghavi, A., 2015, "Introversion and Reflection of Confidentiality Principle in Iranian Architecture Field Survey Research: Historical Houses of Birjand", Great Khorasan Research Journal, 5(17): 83-97.
40. Hessari, P., & Chegeni, F. (2021). The Impact of Environmental Construction on the Spatial Configuration of Traditional Iranian Housing (Case Study: Comparison of Dezful and Boroujerd Traditional Housing). Journal of Architecture and Urbanism. 45(1), 50-59. [DOI:10.3846/jau.2021.14230]
41. Heydari, A. & Ghasemiyan Asl, I. & Kiayi, M., 2017, "Analysis of the Spatial Structure of Traditional Iranian Houses Using the Space Syntax Method (Case Study: Comparing the Houses of Yazd, Kashan and Isfahan)", Iranian Islamic City Studies, 7(28): 21-33.
42. Hojjat, I., 2010, "Mashgh-e-Memari", Tehran: University of Tehran.
43. Jamali, S. & Khandani, N., 2020, "Comparative Study of the Physical Structure of Traditional Houses of the Qajar Period (Case Example: Tehran and Tabriz City)", Shabak, 6(4(55)): 143-154.
44. Keynezhad, M., & Shirazi, M., 2009, "Old Houses of Tabriz", Tabriz: Islamic Art University of Tabriz.
45. Labibzadeh, R. & Noghrekar, A. & Hamzehnezhad, M. & Khanmohammadi, M., 2016, "Rereading the Home Space Organization According to ISlamic Texts with EBS Method and Matching with the Priority of Space Relationship in Christopher Alexander and John Lang Approaches", Journal of Studies on Iranian Islamic City, 6(22): 5-21.
46. Mansouri, A., & Unlu, A. (2018). A Syntactic Approach to the Effect and the Role of Hayat and Riwaq in the Geometric Conception of Traditional Housing Architecture in Iran: Tabriz Houses. A+Archdesign International Journal of Architecture and Design. 4 )1(, 47-64.
47. Mohajer Milani, A. & Ainifar, A., 2019, "Recognition of the Common Internal Arrangement of Tehran's Residential Buildings", Memari-Va-Shahrsazi (Honar-Ha-Ye-Ziba), 24(1): 45-56.
48. Moradi, S. & Matin, M. & Fayaz, R. & Dehbashi Sharif, M., 2018, "Typology of Tabriz Traditional Courtyard Houses based on Physical Criteria Related to the Climatic Performance of the Central Courtyard", Urban Management, 17(51): 87-105.
49. Navayi, K. & Haj Ghasemi, K., 2011, Khesht-va-Khiyal, Tehran: Soroush.
50. Peyvastehgar, Y. & Heidari, A. & Kiaee, M., 2016, "Assessing Functional Efficiency of Courtyards", Soffeh, 26(73): 39-60.
51. Rastjoo, S. & Bemanian, M., 2019, "The Typology of the Spatial Structure of the Contemporary Iranian Homes Relying on Confidentiality and Hierarchy (Case study: Homes Between 1970' s to 2000' s in Tehran", Memari-va-Shahrsazi (Honar-ha-ye-ziba), 24(2): 49-58.
52. Seyfyan, M., & Mahmoodi, M., 2007, "Privacy in Traditional Architecture of Iran". Hoviyate Shahr, 1(1): 3-14.
53. Shahzamani Sichani, L. & Ghasemi Sichani, M., 2018, "Analysis of Geometry of the Housing Initiative at the Beginning of the Contemporary Period in Isfahan Based on Spatial Organization", Urban Management, 16(49): 133-149.
54. Shateri Vayghan, O. & Dabdabeh, M., 2019, "Architectural Structure of Historical Houses in Iran (Qajar Period)", Shabak, 5(46): 149-164.
55. Sheikh Bahaee, A., 2019, "Study of the principle of Introversion in Iranian housing based on the space syntax method", Urban Management, 18(54): 63-78.
56. Taghizadeh, A. & Taghvaei, V., 2020, "Spatial Orientation of the Manifestation of Unity in Multiplicity in the Architecture of Traditional Houses in Shoushtar (Case Study: Aminzadeh House and Gazor House)", Hoviate shahr, 13(40): 91-108.
57. Taheri Sarmad, F. & Anifar, A. & Shahcheraghi, A., 2019, "A Comparative Comparison of Typology of the Space Organization and Physical Elements of the Qajar-Pahlavi Period with Traditional Houses in Kermanshah", Pazhohesh-Ha-Ye Bastanshenasi Iran, 9(23): 149-168.
58. Zarei, H., 2015, "Architecture of Shiraz Houses - Qajar period", Tehran: Samira.
59. Zeinalian, N., & Ekhvat, H., 2017, "The Structure of the Yard in the Hot and Dry and Hot and Humid Climate in Qajar Houses with a Focus on the Type of the Central Yard (Case Study: Yazd and Dezful Houses)", Iranian Islamic City Studies, 8(30): 15-29.
Add your comments about this article : Your username or Email:
CAPTCHA
Send email to the article author

Rights and permissions
Creative Commons License This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Iran University of Science & Technology

Designed & Developed by : Yektaweb