دوره 13، شماره 3 - ( 7-1404 )                   جلد 13 شماره 3 صفحات 0-0 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rahaei O, Omidi M, Masihpour F. (2025). Analysis of Airflow Patterns in Open and Semi-Open Spaces of Traditional Dezful Suzangar House with Emphasis on Cultural Characteristics. JRIA. 13(3),
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1742-fa.html
رهایی امید، امیدی میلاد، مسیح پور فرشته.(1404). تحلیل الگوی جریان هوا در فضاهای باز و نیمه باز خانه سوزنگر دزفول با تاکید بر ویژگی‌های فرهنگی پژوهش‌هاي معماري اسلامي 13 (3)

URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1742-fa.html

تحلیل الگوی جریان هوا در فضاهای باز و نیمه باز خانه سوزنگر دزفول با تاکید بر ویژگی‌های فرهنگی
امید رهایی*1 ، میلاد امیدی1 ، فرشته مسیح پور1
1- گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران.
چکیده:   (50 مشاهده)
خانه‌های سنتی عمدتا برپایه سازگاری با اقلیم و فرهنگ شکل گرفته و توجه به جریانات هوای داخلی این خانه‌ها، در اولویت طراحان بوده است. شواهد نشان می‌دهد که عناصر کالبدی معماری حیاط‌های مرکزی می‌تواند در فرآیند تهویه طبیعی فضاهای پیرامونی حیاط مرکزی تاثیرگذار باشد. سوال پژوهش این است که الگوی جریان هوای داخل حیاط مرکزی خانه سوزنگر دزفول به چه صورت است و چه تاثیری بر ویژگی‌های فرهنگی دارد؟ هدف این پژوهش، بررسی وضعیت تهویه طبیعی در حیاط مرکزی خانه سوزنگر به عنوان نماینده رون قبله در جامعه آماری خانه‌های دارای حیاط مرکزی دزفول تحت تاثیر باد خارج است تا بتوان علاوه بر تحلیل الگوی جریان هوا، ارتباط این الگو با ویژگی‌های فرهنگی را یافت. پژوهش پیش‌رو، کاربردی و دارای ماهیتی میان رشته‌ای است. روش تحقیق، ترکیبی است که ابتدا پس از بررسی خانه‌های سنتی و دارای حیاط مرکزی، الگویابی و تقسیم براساس رون و جهت‌گیری انجام و خانه سوزنگر انتخاب شد. عناصر کالبدی حیاط مرکزی (جهت‌گیری حیاط) بعنوان متغیر مستقل و الگوی گردش جریان هوای داخل حیاط مرکزی (سرعت و جهت جریان) بعنوان متغیر وابسته توسط دستگاه اندازه‌گیری دیتالاگر با روش تجربی در دوره آزمون این پژوهش، مورد سنجش قرار گرفت. سپس داده‌ها توسط پیش‌پردازشگر گمبیت و نرم‌افزار انسیس فلوئنت (پس از اثبات روایی و پایایی) با روش دینامیک سیالات محاسباتی1 شبیه‌سازی و تحلیل گردید. نتایج نشان می‌دهد معماری سنتی دزفول با حیاط مرکزی و بهارخواب همراه است و فعالیت‌ها در اطراف حیاط مرکزی انجام می‌گرفته و این مهم، بخشی از هویت فرهنگی دزفول می‌باشد. حیاط، فضای تأمین نور، تهویه و ارتباطات است. جریان هوای درون حیاط مرکزی، بصورت گردابه‌ای شکل می‌گیرد و تهویه مناسبی را در بهارخواب‌ها ایجاد می‌کند. همچنین با توجه به جریان باد غالب، جهت‌گیری مناسب بنا جنوب شرقی و کشیدگی حدودی شرقی-غربی مناسب است و مانع ایجاد جریان هوا در داخل بنا نمی‌شود. حیاط مرکزی با ایفاکردن نقش‌های مختلف در زندگی روزمره ساکنین و بطورخاص، بهارخواب به عنوان یکی از فضاهای گردآمدن افراد با توجه به جریان هوای موجود در آن، از نمادها و هویت‌های فرهنگی شناخته می‌شود. توجه به نتایج ارائه شده موجب بهبود وضعیت آشفتگی و الگوی گردش هوای داخل حیاط مرکزی و در نتیجه تهویه طبیعی موثرتری می‌گردد.
واژه‌های کلیدی: عناصر کالبدی، حیاط مرکزی، خانه سوزنگر، تهویه طبیعی، هویت فرهنگی، رون قبله
     
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: اصول راهبردی و راهکارهای عملی در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1402/11/18 | پذیرش: 1404/4/18 | انتشار: 1404/7/4
فهرست منابع
1. آهویی، صادق. احمدی دیسفانی، یداله. کلانتری خلیل آباد، حسین. 1400. بازشناسی هویت خانه های سنتی ایرانی با تکیه بر عناصر کالبدی, اجتماعی و فرهنگی هویت ساز. مطالعات هنر اسلامی، 18(41 )، 74-91.
2. بحرانی، حمیدرضا. رنجبر، احسان. احمدی، سارا. 1397. ﺗﺤﻠﯿﻞ رﻓﺘﺎر ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﺷﻨﺎﺷﯿﺮ ﺑﯿﺮوﻧﯽ و ﺗﺎﺛﯿﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ جریان ﺑﺎد در ﺑﺎﻓﺖ ﺗﺎریخی ﺑﻮﺷﻬﺮ. نشریه نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. دوره8، شماره3. 179-186.
3. پسران، آرش. کریمی‌نیا، شهاب. ناظمی، الهام. طغیانی، شیرین. 1398. ارزیابی وجود مکانیزم طراحی منطبق بر تهویه طبیعی در معماری سنتی شهرهای اقلیم گرم و خشک بدون بادگیر (نمونه موردی: فضای بیرونی بناهای چهارطرفه قاجاری شیراز). نشریه علمی معماری اقلیم گرم و خشک. دوره7، شماره9، 101-119.
4. ثقفی، محمدجواد. توسلی، ناهید. 1395. بررسی تاثیر لایه ی هوایِ تهویه شده در نماهای نوین با درزِ باز بر عملکرد حرارتی ساختمان. نشریه نقش جهان-مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. دوره6. شماره3. 5-14.
5. حیدری دلگرم، مجید. 1396. سه رون، شش جهت، هفت کشور: پژوهشی در تاریخ مفهوم رون معماری، نشریه تاریخ علم، 15(2)، 149-171.
6. حیدری، علی اکبر. قاسمیان اصل، عیسی. کیایی، مریم. 1396. تحلیل ساختار فضایی خانه های سنتی ایران با استفاده از روش نحو فضا مطالعه موردی: مقایسه خانه های یزد, کاشان و اصفهان. نشریه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، دوره7، شماره28. 21-33.
7. رهایی، امید. 1392. هویت فرهنگی و اثرات آن بر روش‌های بومی تهویه طبیعی بازار قدیم دزفول، راسته صنعتگران. نشریه باغ نظر. دوره10، شماره24، 39-46.
8. رهایی، امید. 1400. بررسی تغییرات کالبدی حیاط های مرکزی بر الگوی جریان هوای داخل آنها در خانه های دوران قاجار اصفهان با روش CFD (مورد پژوهی: خانه لباف). نشریه معماری و شهرسازی پایدار. دوره9، شماره2، 25-46.
9. رهایی، امید. رضایی‌زاده، آیه. ۱۴۰۱. بررسی رفتار حرارتی نقوش هندسی سنتی (خوون‌چینی) در جداره‌های مجوف خارجی دیوارهای دوجداره دزفول در راستای احیای هویت فرهنگی. پژوهش‌های معماری اسلامی. دوره10، شماره4. 150-166.
10. رهایی، امید. عظمتی، حمیدرضا. 1399. ارتقای کیفیت تهویه طبیعی در کلاس‌های مدارس استان مازندران بر اساس وضعیت بازشوها با روش CFD. نشریه معماری و شهرسازی ایران. دوره11. شماره1. 57-71.
11. رؤسایی، امین. رهایی، امید. 1399. ارتقاء کیفیت جریان هوای داخل تحت تأثیر دیوارهای جداکننده داخلی در فضاهای اداری مجهز به سیستم های تهویه مطبوع با روش CFD. نشریه معماری و شهرسازی آرمان شهر. دوره13، شماره30. 69-81.
12. زارعی، محمد ابراهیم. بهبودی، نغمه. 1395. بررسی سرعت و فشار حرکت باد در بخش مرکزی سکونتگاه قلعه ای ورمال سیستان با بهره گیری از شبیه سازی CFD. پژوهش‌های معماری اسلامی. دوره4، شماره1. 94-110..
13. سلطانزاده، حسین. 1390. نقش جغرافیا در شکل‌گیری انواع حیاط در خانه‌های سنتی ایران، نشریه پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره43، شماره1، 69-86.
14. شریف، حمیدرضا. حبیبی، امین. جمال‌آبادی، عبداله. 1395. کارکرد اقلیمی هنرگره چینی درمعماری اسلامی- نمونه موردی: بناهای مسکونی قاجاری شیراز. نشریه پژوهش‌های معماری اسلامی. دوره4، شماره4. 60-71.
15. صادقی، نگار. گرجی مهلبانی، یوسف. نظیف، حمیدرضا. 1400. بررسی عددی عملکرد حرارتی بادگیر در ایجاد تهویه طبیعی در اقلیم گرم و خشک. نشریه انرژی های تجدیدپذیر و نو. دوره8، شماره1. 33-40.
16. عطروش، علی. فیاض، ریما. 1394. تأثیر ارسی‌ها بر جریان هوا در فضای داخلی مطالعه موردی: خانه زینت الملک شیراز. نشریه معماری و شهرسازی ایران، دوره6، شماره1.
17. عمرانی پور، علی. 1383. هنر و معماری اسلامی ایران، تهران، سازمان عمران و بهسازی شهری.
18. کاکی‌زاده، محمدامیر. ناصری، ندا. دباغ، هژبر. 1400. گونه‌شناسی کالبدی و کارکردی شناشیرهای بافت تاریخی بندر بوشهر در جهت شناسایی عوامل هویت‌بخش این فضاها، پژوهش‌های معماری اسلامی، 9(1)، 63-84.
19. کوخ نیلسن، هالگر. 1396. تهویه‌ی طبیعی: راهنمای طراحی اقلیمی مناطق گرم. ترجمه احمدنژاد. نشر خاک، اصفهان.
20. لطیفی، محمد. مهدوی‌نژاد، محمدجواد. 1401. معاصرسازی الگوی مسکن بومی اصفهان بر پایه تحلیل روابط غیرشکلی پلان، نمونه موردی: خانه جنگجویان، نشریه مطالعات معماری ایران، 11(21)، 185-203.
21. معماریان، غلامحسین. 1387. معماری ایرانی، (تألیف محمدکریم پیرنیا)، تهران: نشر سروش دانش.
22. مفیدی شمیرانی، مجید. ممقانی قاضی جهانی، مهسا. 1391. اصول تجربی طراحی بناهای پایدار برای مناطق کویری، هویت شهر، 12، 79-84.
23. هوشیاری، محمدمهدی. پورنادری، حسین. 1395. تحلیل و بررسی نظریه پیرنیا درباره رون اصفهانی در فضای شهری و معماری سنتی اصفهان، نشریه هویت شهر، 27(10)، 53-64.
24. Abbaspour Jannati, N., Ranjbar, A., 2009. Experimental and numerical study of air conditioner flows inside an office room, The 12th fluid dynamics conference, Noshirvani University of Technology, Babol, Iran (In Persian)
25. Ahuey, S., Ahmadi Disfani, Y., Kalantari Khalil Abad, H. 2021. Recognizing the Distinctiveness of Traditional Iranian Houses based on Physical, Social and Cultural Components of Identity. Islamic Art Studies, 18(41), 74-91. doi: 10.22034/ias.2020.219851.1190(In Persian)
26. Asfour, S., Gad, B., 2008. A Using CFD to investigate ventilation characteristics of vaults as wind- inducing devices in buildings. Journal of Applied Energy، 85, 1126- 1140. [DOI:10.1016/j.apenergy.2007.10.015]
27. Bahrani, H.R., Ranjbar, E., Ahmadi, S., 2018. An Analysis of the Function of External Senasir Types and Their Effects on the Wind Flow in the Historical Part of Bushehr, Naqshejahan- Basic studies and New Technologies of Architecture and Planning, 8, 179-186. (In Persian)
28. Chen, Q. 1995. Comparison of different k-ε models for indoor air flow computations, Numerical Heat Transfer, Part B Fundamentals, Vol. 28, No. 3, 353-369. [DOI:10.1080/10407799508928838]
29. Fathi, A., Esmaelian, J., Amidpoor, M., 2009. Locating a chimneyless heater in the building in order to ensure indoor air quality and optimize energy consumption, Energy optimization conference and exhibition, Tehran. (In Persian)
30. Fayaz, R., Atrvash, A. 2016. The Effect of Sash on the Air Flow in the Interior Case Study: Zinat Al-Molk Shiraz House. Journal of Iranian Architecture & Urbanism, 6(9), 19-26. (In Persian)
31. Figueroa-Lopez, A., Arias, A., Oregi, X., Rodríguez, I., 2021. Evaluation of passive strategies, natural ventilation and shading systems, to reduce overheating risk in a passive house tower in the north of Spain during the warm season. Building Engineering. 43, 102607. [DOI:10.1016/j.jobe.2021.102607]
32. Han, J., Yang, W., Zhang, G., Zhang, Q., Moschandreas, D.J., 2009. A comparative analysis of urban and rural residential thermal comfort under natural ventilation environment, Energy Build. 41, 139-145. [DOI:10.1016/j.enbuild.2008.08.005]
33. Heydari Delgarm, M., 2018. Three Roons, Six Orientations, Seven Climates: Investigating History of Roon Concept, History of Science, 15(2), 149-171(In Persian).
34. Heydari, A. Ghasemian Asl, E. Kiani, M. 2017. Analyzing the spatial structure of traditional Iranian houses using the method of spatial syntax, a case study: comparing the houses of Yazd, Kashan and Isfahan. Shahre-e-Irani Islami, 7(28), Summer, 21-33. (In Persian)
35. Hooshyari, M., Pournaderi, H., 2016. The Study and Investigation of Pirnia's Theory Regarding Isfahani Orientation in Historic Urban and Architectural Spaces of Isfahan, Hoviateshahr, 3(10), 53-64(In Persian).
36. Indraganti , M., Boussaa, D., 2017. Comfort temperature and occupant adaptive behavior in offices in Qatar during summer. Energy and building. V.150, 23-36. [DOI:10.1016/j.enbuild.2017.05.063]
37. Indraganti, M., Ooka, R., Rijal, H.B., Brager, G.S., 2014. Adaptive model of thermal comfort for offices in hot and humid climates of India. Building and Environment. V.74, 39-53. [DOI:10.1016/j.buildenv.2014.01.002]
38. Kakizadeh, M.A., Naseri, N., Dabbagh, H., 2021. Physical and Functional Typology of Shanashir in Historical Fabric of Bushehr Port to Identify Factors of These Spaces. JRIA, 9(1),63-84 (In Persian) [DOI:10.52547/jria.9.1.2]
39. Kokh Nilson, Hagger, 2017. Natural ventilation, Translated by Ahmadinejad, M., First Publish, Esfahan, Nashr-e-Khak (In Persian)
40. Kompatscher, K., Kochen, S., Van Schijndel, A.W.M., Schellen, H.L., 2017. Coupled heat, moisture and CFD modeling in the built environment, COMSOL Conference, 18-20 October 2017, Rotterdam, The Netherlands.
41. Latifi, M., Mahdavi-nejad, M. 2022. Contemporizing Isfahan's Indigenous Housing Model By Analysis of Non-Morphological Relationships in the Plan (Case Study: Jangjouian House), Journal of Iranian Architecture Studies, 11(21), 185-203. doi: 10.22052/jias.2022.245859.0(In Persian)
42. Mofidi Shemirani, S.M., Mamaghani Gazi-Jahani, M., 2012, Empirical Principles of Sustainable Building Design for Desert Regions, Hoviateshahr, 6(12), 79-84 (In Persian).
43. Nomura, M., Hiyama, K., 2017. A review: natural ventilation performance of office buildings in Japan. Renew. Sustain. Energy Rev. V.74, 746-754. [DOI:10.1016/j.rser.2017.02.083]
44. Omranipoor, A., 2004, The Islamic art and architecture of Iran, Tehran, Urban Development and Improvement Organization (In Persian).
45. Pesaran, A., Kariminia, Sh., Nazemi, E., Toghyani, Sh. 2019. Evaluating the Existence of a design mechanism based on natural ventilation in the traditional architecture of cities in hot-arid climate without the use of windcatchers (case study: outer space of four-sided Qajar buildings in Shiraz), Journal of Architecture in Hot and Dry Climate, V.7, pp.101-119(In Persian)
46. Rahaei O, Rezaeizadeh A. 2022. Investigation of thermal behavior of traditional geometric patterns (khavoon chini) in the external hollow walls of Dezful double-walled walls in order to revive cultural identity. JRIA. 10 (4) :150-166(In Persian) [DOI:10.52547/jria.10.4.5]
47. Rahaei, O., 2013. Cultural Identity and Its Effects on Natural Ventilation's Method in Traditional Bazzar of Dezful, Bagh-e-Nazar, 39-46 (In Persian)
48. Rahaei, O., 2021. Investigation of air flow pattern in the central courtyard in Qajar houses of Isfahan by CFD method, Journal of Sustainable Architecture and Urban Design, 9(2), 25-46. (In Persian)
49. Rahaei, O., Azemati, H.R., 2020. Improving the Quality of Natural Ventilation in Classrooms of Mazandaran Province Based on the Position of the Openings Using CFD Method, Journal of Iranian Architecture & Urbanism, V.11, 57-71(In Persian).
50. Roasaei, A., Rahaei, O., 2020. Improvement of Indoor Air Flow Quality under the Influence of Internal Partition Walls in Air-Conditioned Office Spaces Using CFD Method, Armanshahr Architecture & Urban Development Journal, 13(30), 69-8. (In Persian)
51. Sadeghi, N., Gorji Mahlabani, Y., Nazif, H.R. 2019. Numerical investigation on thermal performance of a wind catcher for natural ventilation in hot and dry climate, Journal of Renewable and New Energy, 8(1), 33-40(In Persian)
52. Saghafi, M., Tavassoli, N., 2016. The effect of the ventilated air layer in the new open joint facade on energy performance of the building, Naqshejahan- Basic studies and New Technologies of Architecture and Planning, V.6, N.3, pp.5-14. (In Persian).
53. Schlichting, H., and Truckenbrodt, E. 1979. Aerodynamics of the Airplane, McGraw-Hill Companies.
54. Schulze, T., Gürlich, D., Eicker, U., 2018. Performance assessment of controlled natural ventilation for air quality control and passive cooling in existing and new office type buildings. Energy Build. 172, 265-278. [DOI:10.1016/j.enbuild.2018.03.023]
55. Schulze, T., Gürlich, D., Eicker, U., 2018. Performance assessment of controlled natural ventilation for air quality control and passive cooling in existing and new office type buildings. Energy Build. 172, 265-278. [DOI:10.1016/j.enbuild.2018.03.023]
56. Sharif H.R., Habibi A., Jamalabadi A. 2017. Climatic Function of Girih Art in Islamic Architecture- Case study: Residential building at Qajar era in Shiraz. JRIA; 4 (4) :60-71(In Persian)
57. Soltanzade, H., 2011. The Role of Geography in Formation of Variety of Traditional Courtyards of Iran, Pajooheshhaye Geography-Ensani, No.75 (In Persian)
58. Sribanurekha, V., Wijerathne, S.N., Wijepala, L.H.S., Jayasinghe, C., 2016. Effect of Different Ventilation Conditions on Indoor CO2 Levels, In: International conference on disaster resilience, At: Kandalama, Sri Lanaka.
59. Teodosiu, C., Ilie, V., Teodosiu, R., 2014. Appropriate CFD turbulence model for improving indoor air quality of ventilated spaces, Mathematical Modelling in Civil Engineering, 10(4), 28-42. [DOI:10.2478/mmce-2014-0020]
60. Vassella, C.C., Koch, J., Henzi, A., Jordan, A., Waeber, R., Iannaccone, R., Charri'ere, R., 2021. From spontaneous to strategic natural window ventilation: improving indoor air quality in Swiss schools. Int. J. Hyg Environ. Health 234, 113746. [DOI:10.1016/j.ijheh.2021.113746]
61. Versteeg, H., and Malalasekera, W. 1995. An Introduction to Computational Fluid Dynamics, Finite Volume Method, Essex, Longman Scientific and Technical.
62. Wilcox, D.C. 1998. Turbulence Modeling for CFD, DCW industries La Canada, CA.
63. Yin, H., Liu, C., Zhang, l., 2019. Measurement and evaluation of indoor air quality in naturally ventilated residential buildings, Indoor Built Environ. No13, p.1-17.
64. Zarei M E, Behboodi N. 2016, Investigating the Speed and Pressure of the Wind in the Central Part of Varmal Castle Settlement in Sistan, Using CFD Simulation Method. JRIA; 4 (1) :94-110(In Persian)
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهش های معماری اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Researches in Islamic Architecture

Designed & Developed by : Yektaweb