Volume 13, Issue 1 (4-2025)
JRIA 2025, 13(1): 0-0 |
Back to browse issues page
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Alitajer S, Mohammad Ali Nezhad F. (2025). The nature of architects' mental schemas, based on Sadra's epistemological system. JRIA. 13(1),
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1775-en.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1775-en.html
1- Department of Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran.
2- Department of Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran. & Department of Architecture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
2- Department of Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran. & Department of Architecture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
Abstract: (231 Views)
Schema is a concept rooted in the theoretical background of Psychology, and it has been applied in various fields such as educational sciences, computer sciences, and architecture, yielding valuable results. In architecture, studies indicate that the richness of architects' mental schemas significantly influences their design success. However, in certain works of Islamic architecture, it is noted that this mental richness and the schemas developed by the architect are expressed in such a way that their comprehensive nature cannot be fully articulated through psychological theories. Thus, clarifying the nature of architects' mental schemas through the lens of Islamic philosophy becomes essential. To this end, this research considers the theories of Mullah Sadra, an Islamic philosopher, as a theoretical framework and poses the following questions: Which aspects of psychologists' views on schema align with Sadra's perspective, and which diverge? In schema theory, which philosophical principles and foundations of Sadra's epistemology have been overlooked? Furthermore, what constitutes a new and more comprehensive definition of architects' mental schemas?
Given that the concept of mental schemas has evolved in the field of psychology and entered architecture, this research aims to redefine the mental schemas of architects based on Sadra's philosophy and compares the two perspectives.This research is foundational and employs a comparative approach, with data gathered through library studies. Initially, the research compiles data on the theory of mental schemas from developmental and cognitive psychology, alongside Sadra's philosophical and epistemological framework, to identify similarities and differences between the two perspectives. Subsequently, the cognitive actions of architects in perceiving and creating architectural works are analyzed in conjunction with the findings from the first step through logical reasoning.
The comparison of the concept of mental schemas in the philosophy and epistemological system of Sadra reveals commonalities between the two views. However, it also sheds light on new aspects and limitations of schemas that have not been previously explored in the field of psychology. These aspects are particularly relevant in the context of perception and creation of architectural works. Among the main commonalities between these two views, we can identify the relationship between the object and the mind, the change and expansion of perceptions in a hierarchical system, doubt in the perception of a perceptible phenomenon. Also, the role of schema as a descriptive and Procedural knowledge in the process of perception can be considered in accordance with Sadra's epistemological system.
Among the differences found, three main ones can be mentioned. First, in the schema theory, the epistemic source of the heart has not been seen, while in the philosophy of Sadra, through intuition, man can achieve a more sublime perception and enrich the concepts stored in his own mind. In addition, in schema theory, the progress from one stage to another in the process of cognition is considered through abstraction, while in Sadra's philosophy, interpretation occurs based on essential movement and According to each level of existence in which a person is present, can achieve the perception of the phenomenon in a corresponding level. A perception that includes all perceptions in lower levels and reveals a level of truth. Another difference is that Sadra defines the essential movement of the soul in the upward course of knowledge, a course converging towards the highest level, which is the level of the Supreme Truth, but in the schema theory, no single goal has been seen for the hierarchical system of schemas.
Therefore, architects should be familiar with the levels of existence in the perception of the natural and artificial environment so that they can expand and deepen their schemas by going through the levels of perception according to the levels of existence. Also, in the stage of designing and creating architectural schemas, they should pay attention to intuitive perception and by raising their level of existence, discover meanings and bring them down to the level of the world of sensations through the body of architecture. Finally, with this comparative study, the mental schemas of architects can be redefined as follows:
The mental schema of architects is a mental- intuitive existence with a connected and coherent structure that results from connecting the architect with different worlds of existence and represents two types of descriptive and Procedural knowledge. Descriptive knowledge refers to interpretation of a schema of existence, which is obtained after the process of ego development in the arc of ascent. A process in which the soul has a essential movement through progressive and converging levels from multiplicity to unity and increasing understanding of the only truth of existence. This knowledge along with intuitive knowledge, as a Procedural knowledge in the arc of descent, help the architect in discovering a new mental schema and transferring meaning to the material body of architecture.
Given that the concept of mental schemas has evolved in the field of psychology and entered architecture, this research aims to redefine the mental schemas of architects based on Sadra's philosophy and compares the two perspectives.This research is foundational and employs a comparative approach, with data gathered through library studies. Initially, the research compiles data on the theory of mental schemas from developmental and cognitive psychology, alongside Sadra's philosophical and epistemological framework, to identify similarities and differences between the two perspectives. Subsequently, the cognitive actions of architects in perceiving and creating architectural works are analyzed in conjunction with the findings from the first step through logical reasoning.
The comparison of the concept of mental schemas in the philosophy and epistemological system of Sadra reveals commonalities between the two views. However, it also sheds light on new aspects and limitations of schemas that have not been previously explored in the field of psychology. These aspects are particularly relevant in the context of perception and creation of architectural works. Among the main commonalities between these two views, we can identify the relationship between the object and the mind, the change and expansion of perceptions in a hierarchical system, doubt in the perception of a perceptible phenomenon. Also, the role of schema as a descriptive and Procedural knowledge in the process of perception can be considered in accordance with Sadra's epistemological system.
Among the differences found, three main ones can be mentioned. First, in the schema theory, the epistemic source of the heart has not been seen, while in the philosophy of Sadra, through intuition, man can achieve a more sublime perception and enrich the concepts stored in his own mind. In addition, in schema theory, the progress from one stage to another in the process of cognition is considered through abstraction, while in Sadra's philosophy, interpretation occurs based on essential movement and According to each level of existence in which a person is present, can achieve the perception of the phenomenon in a corresponding level. A perception that includes all perceptions in lower levels and reveals a level of truth. Another difference is that Sadra defines the essential movement of the soul in the upward course of knowledge, a course converging towards the highest level, which is the level of the Supreme Truth, but in the schema theory, no single goal has been seen for the hierarchical system of schemas.
Therefore, architects should be familiar with the levels of existence in the perception of the natural and artificial environment so that they can expand and deepen their schemas by going through the levels of perception according to the levels of existence. Also, in the stage of designing and creating architectural schemas, they should pay attention to intuitive perception and by raising their level of existence, discover meanings and bring them down to the level of the world of sensations through the body of architecture. Finally, with this comparative study, the mental schemas of architects can be redefined as follows:
The mental schema of architects is a mental- intuitive existence with a connected and coherent structure that results from connecting the architect with different worlds of existence and represents two types of descriptive and Procedural knowledge. Descriptive knowledge refers to interpretation of a schema of existence, which is obtained after the process of ego development in the arc of ascent. A process in which the soul has a essential movement through progressive and converging levels from multiplicity to unity and increasing understanding of the only truth of existence. This knowledge along with intuitive knowledge, as a Procedural knowledge in the arc of descent, help the architect in discovering a new mental schema and transferring meaning to the material body of architecture.
Keywords: : perception of architectural work, creation of architectural work, cognition, schema, Sadra, mental existence
Type of Study: Research |
Subject:
Comparative analysis of philosophy, art and architectural schools with Islamic thought
Received: 2024/09/12 | Accepted: 2025/01/4 | Published: 2025/04/16
Received: 2024/09/12 | Accepted: 2025/01/4 | Published: 2025/04/16
References
1. احمدینژاد، فریبرز، مرضیه اخلاقی، سیدعلی علمالهدی، و افلاطون صادقی. 1394. شباهتها و تفاوتهای هستیشناختی و معرفتشناختی پیامبر اسلام با سایر انسآنها از دیدگاه ملاصدرا. حکمت صدرایی 4 (1): 7-23.
2. ارشدریاحی، علی، ربابه جلیلی بهابادی، و مجید صادقی حسن آبادی. 1398. تبیین نظریه معرفت ملاصدرا بر مبنای اسفار چهارگانه عقلی. ذهن 20 (79): 67-94.
3. ارشدریاحی، علی، و صفیه واسعی. 1390. ارتباط مراتب وجود با مراتب ادراک از نظر ملاصدرا، مطالعات اسلامی فلسفه و کلام 43 (1): 9-45.
4. اسدزاده، حسن، سارا محمودیراد، و نورعلی فرخی. 1387. مقایسۀ اثربخشی تدریس مبتنی بر نظریه طرحواره و روش سنتی در درس زبان انگلیسی سال اول دبیرستان. فصلنامه روان شناسی تربیتی 4 (12): 22-39.
5. ایزدپور، ابوذر، مهدی حمزهنژاد، طاهره نصر، و محمدعلی اخگر. 1402. زایش توأم «جزء و کل» از درون یکدیگر در فرآیند طراحی معماری با استفاده از نظریهی فلسفی »بسیطالحقیقه» صدرایی. پژوهشهای معماری اسلامی 11 (4):70-89.
6. ایمانپور، منصور. 1398. نحوه و حدود معرفت به موجودات بر مبنای اصالت وجود. پژوهشهای هستی شناختی 8 (16): 165-185.
7. ایمانی، الناز، و مرتضی شجاری. 1403. بازخوانی مراتب هستی صدرایی در سلسلهمراتب باغ ایرانی (نمونه موردی: باغ فین کاشان). مطالعات شهر ایرانی اسلامی 14 (54): 43-61.
8. ایمانی، محسن، خسرو باقری، علیرضا صادق زاده، و کیانوش محمدی روزبهانی. 1390. تبیین رویکرد میانرشته ای از دیدگاه معرفتشناسی حکمت متعالیه. پژوهشهای فلسفی (نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز) 5 (9): 43-67.
9. بنیاسدی باغمیرانی، مهدی، سید بهشید حسینی، و آزاده شاهچراغی. 1401. تبیین سیر ادراکی در مساجد عصر صفوی، از ماده تا معنا مبتنی بر آرای ملاصدرا (موردپژوهی: مسجد امام و مسجد شیخ لطفالله). حکمت صدرایی 11 (1): 163-178.
10. بنیاسدی باغمیرانی، مهدی، سید بهشید حسینی، و آزاده شاهچراغی. ۱۴۰۲. بررسی نقش حرکت در ارتقاء ادراکی مساجد، مبتنی بر آرای معرفتی ملاصدرا (موردپژوهی: مسجد حکیم). مطالعات میان فرهنگی 18 (54): 61-83.
11. بنیاسدی باغمیرانی، مهدی، سید بهشید حسینی، و آزاده شاهچراغی. 1403. فضایتهی، محل تجلی و ادراک معنا در معماری اسلامی (بررسی تأثیرگذاری فضاهایتهی بر روی مخاطب، مبتنی بر آرای ملاصدرا. مطالعات هنر اسلامی 21 (53): 63-80.
12. پارسی، حمیدرضا، و بهراد فرمهینی فراهانی. 1395. طرحواره ذهنی، فضای شهری، خلاقیت. معماری و شهرسازی آرمان شهر 9 (17): 303-315.
13. تفضلی، زهره. 1392. مقدماتی درباره حافظه و نقش آن در تفکر طراحی. صفه (60): 17-30.
14. تقدیر، سمانه. 1396. تبیین مراتب و فرایند ادراک انسان و نقش آن در کیفیت خلق آثار معماری بر اساس مبانی حکمت متعالیه. پژوهشهای معماری اسلامی 5 (1): 48-67.
15. تقدیر، سمانه. 1400. بازخوانی فرآیند خلق و ادراک آثار معماری بر اساس مبانی حکمت متعالیه. پژوهشهای معماری اسلامی 9 (3): 149-170.
16. تقدیر، سمانه، و فاطمه صمیمیفر. 1401. نقش «حافظه» (خزانه معنا) و «خیال» (خزانه صورت) معمار در شکلدهی به فرایند خلق و ادراک آثار معماری براساس دیدگاه حکمت متعالیه، پژوهشهای معماری اسلامی 10 (3): 1-18.
17. حسینی شاهرودی، سیدمرتضی، و زهرا اسکندری. 1396. بررسی تطبیقی فاعلیت ذهن در فرایند ادراک از دیدگاه ملاصدرا و هوسرل. حکمت صدرایی 6 (1): 75-86.
18. حیدری، علیاکبر، یعقوب پیوستهگر، و فرزاد حیدری. 1397. تحقق پذیری تأویل اعتقادات و تفکرات اسلامی در معماری مسجد و مدرسه آقا بزرگ کاشان. نشریه علمی اندیشه معماری 2 (3): 15-28.
19. خسروپناه، عبدالحسین. 1395. فلسفه شناخت. تحقیق و تدوین حسن پناهی آزاد. قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها. دفتر نشر معارف: موسسه حکمت نوین اسلامی.
20. خسروپناه، عبدالحسین، و حسن پناهی آزاد. 1388. نظام معرفتشناسی صدرایی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
21. دانشمند، سارا، و کاوه فتاحی. 1401. چارچوب فرآیند ادراکی متعالیه به منظور ادراک کیفیت زیباییشناسی فضا (برهمگذاری دیدگاه علوم جدید و حکمت متعالیه. مطالعات شهر ایرانی- اسلامی 13 (50): 19-36.
22. ذاکری، مهدی، و حسین عمادزاده. 1396. منابع معرفت از نظر ملاصدرا. خردنامه 3 (22): 92-79.
23. رحیمی، لیلا، و صابر صبوری. 1397. تأثیر اقلیم بر طرحوارههای ذهنی شهروندان در ادراک فضای شهری نمونه موردی: پارک ائل گلی تبریز. جغرافیا و برنامهریزی محیطی 29 (3): 91-110.
24. رضازاده جودی، محمدکاظم. 1391. تبیین رویکرد شهودی ملاصدرا در ادراک عقلی. پژوهش های معرفت شناختی (آفاق حکمت) 1 (2): 11-26.
25. رفیعی، حجتاله. 1394. مراحل ادراک در فلسفۀ ملاصدرا. شناخت 8 (1): 97-122.
26. روان، علی، و سعید علیتاجر. 1397. ترسیم طرحوارهای جامعنگر از فرآیند طراحی معماری با تطبیق روششناسی تأویلی شناخت طراحان، بر سازوارۀ کلی معرفت در نظام حکمت متعالیه. پژوهشهای معماری اسلامی 6 (4): 15-35.
27. رئیسسمیعی، محمدمهدی. 1383. نظریه مراتب وجود تأویل آن در معماری. رساله دکتری به راهنمایی دکتر هادی ندیمی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
28. زمانی، محبوبه، و هیرو فرکیش. 1398. جستاری در باب معماری مبتنی بر حکمت متعالیه. معماریشناسی 13 (2): 176-158.
29. سالمقهفرخی، امین، سیدرضا رضایی، محسن رستمی، و ساهره علیخواه. 1399. چارچوب مفهومی روانشناسی شناختی در طراحی تجربه گردشگران. شباک 6 (6): 119-134.
30. سلیمانی شیجانی، زینب، مژگان خاکپور و محمد مهدی رئیسسمیعی. 1393. بازنگری اصول و اهداف معماری معاصر ایرانی با استفاده از نظرگاه فکری ملاصدرا. نقش جهان ۴ (۱): 57-64.
31. سولسو، رابرت. ال. 1381. روانشناسی شناختی. ترجمه فرهاد ماهر. ویرایش دوم. تهران: رشد.
32. سیف، علی اکبر. 1384. روانشناسی پرورشی (روانشناسی یادگیری و آموزش). ویرایش پنجم. تهران: آگاه.
33. شجاری، مرتضی، صفا سلخی خسرقی، و مازیار آصفی. 1396. حرکت تکاملی نفس آدمی در فضای مسجد بر مبنای آرای ملاصدرا (نمونه موردی: مسجد کبود تبریز). کیمیای هنر 6 (22): 75-88.
34. شجاری، مرتضی، و زکیهالسادات طباطبایی لطفی. 1395. خلاقیت در معماری با الهام از حکمت متعالیه. حکمت معاصر 7 (2): 23-44.
35. شریف، حمیدرضا، و فاطمه محمدعلینژاد. 1391. زبان الگو و روان شناسی شناختی. صفه 22(1): 23-40.
36. شفیعزاده، اسداله، توکل کوهی گیگلو، و فاضل عباسزاده. 1397. تطبیق مفهوم «حرکت جوهری» ملاصدرا با قواعد «گرهسازی» در هنر اسلامی بر مبنای رویکرد وجود تطبیق همارزی. عرفان اسلامی (ادیان و عرفان) 15 (58): 307-325.
37. شیرخانی، علیرضا، سید محمد خسرو صحاف، هیرو فرکیش، و داود چوگانیان. 1401. بررسی تطبیقی ارتباط میان حکمت و چیدمان فضایی در معماری مساجد سنتی و معاصر با بهرهگیری از نرمافزار «نحو فضا» (نمونه موردی: مساجد خراسان رضوی). فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی ۷ (۱): ۷۵-۹۳.
38. شیرخانی، علیرضا، و خسرو صحاف. 1401. اصل سلسلهمراتب و تجلی آن در معماری مساجد ایرانی (نمونه موردی مسجد گوهرشاد). مطالعات هنر اسلامی 19 (48): 502-525.
39. صادقی، علیرضا، مسعود دادگر، و سحر سماواتی. 1397. تبیین مولفههای زیباییشناسی حکمت متعالیه و بررسی میزان تجلی آن در کالبد بازارهای ایرانی (مطالعه موردی: بازار همدان, سرای شریفیه). مطالعات شهر ایرانی اسلامی 9 (33): 51-63.
40. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. 1360. الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، ۱ ج. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
41. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. 1368. الحکمه المتعالیه فی الأسفار العقلیه الأربعه، ۹ ج. قم: مکتبه المصطفوی.
42. صدیقی، رویا، سیامک پناهی، منوچهر فروتن، و سید موسی دیباج. 1399. عوامل موثر در تفسیر یا خوانش معماری اسلامی بر مبنای حکمت متعالیه. نقش جهان ۱۰ (۴): 295-303.
43. ضیایی قهنویه، مجید، عبدالرسول کشفی، و حسن ابراهیمی. 1394. بررسی تطبیقی دیدگاههای ویلیام جیمز و ملاصدرا در باب چگونگی شکلگیری مفاهیم حسی. فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز 15 (57): 21-52.
44. عباسی حسین آبادی، حسن، مرضیه اخلاقی، ابراهیم نوری، و زهرا صفایی مقدم. 1401. بررسی نقش اسماء خداوند بر حوزههای وجودی، معرفتی و عملکردی انسان از دیدگاه ملاصدرا. حکمت صدرایی 10 (2): 189-202.
45. عربزاده، جانا، حسن بلخاری قهی، مجید مفیدی شمیرانی، ایرج اعتصام، و آزاده شاهچراغی. 1403. مطالعه تطبیقی مفهوم عرفانی حرکت جوهری ملاصدرا با نمود عینی معماری زیستدوست با تکیه بر نظریه زمینهای. پژوهشهای معماری اسلامی 12 (1): 41- 57.
46. علیتاجر، سعید .1383. حکمت وجودی معماری. رساله دکتری معماری به راهنمایی دکتر هادی ندیمی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
47. فرمهینی فراهانی، بهراد، و مظفر صرافی. 1400. نقش طرحوارههای ذهنی در تولید فضا (نقد سهگانۀ فضایی لوفور از منظر مکتب ویگوتسکیایی شناخت). معماری و شهرسازی ایران 12 (1): 5-21.
48. کبودی، مهدی، و عبدالحمید نقرهکار. 1399. فرایند آفرینش هنری بر مبنای حکمت و تعالیم قرآنی. هنرهای صناعی اسلامی 4 (1):
49. کلانتری، مائده، و مهدی سعدوندی. 1400. تشکیک در منشأ شباهت آثار هنرهای اسلامی (بر اساس آرای ملاصدرا). آرمانشهر 14 (34): 147-156.
50. متولی حقیقی، منا، خسرو صحاف، و طاهره کمالیزاده. 1402. تعالی در معماری ایرانی با تأملی در حکمت متعالیه. باغ نظر 20 (129): 45-56.
51. محمدعلینژاد، فاطمه. 1389. الگو به مثابه زبانی در طراحی معماری. پایاننامه کارشناسیارشد به راهنمایی دکتر حمیدرضا شریف و دکتر شهرام پوردیهیمی. شیراز: دانشگاه شیراز.
52. محمودآبادی، علیرضا، و حمید میرجانی. 1401. نسبت تفکر طراحی معماری با طرحواره های ناسازگار. اندیشه معماری 6 (12): 1-16.
53. مظفر، فرهنگ، رسول وطن دوست، نادر شایگان فر، و زهره طباطبایی. 1393. مطالعه تطبیقی دیدگاه ملاصدرا به مثابه متفکر اسلامی با نظریههای رایج در رابطه با مدلهای تجربه زیباشناختی. پژوهشهای معماری اسلامی ۲ (۲): 15-28.
54. معینمهر، صدیقه، و وحید مجیدی. 1401. شناسایی معیارهای طراحی معماری مدرسه مبتنی بر نظریۀ حرکت جوهری ملاصدرا بهمثابۀ عامل مؤثر در شکلگیری هویت انسان (بررسی پنج نمونه از مدارس معاصر در ایران). تحقیقات بنیادین علوم انسانی ۸ (۲): 101-132.
55. مقدسی، نگین سادات. 1397. تبیین نقش طرحوارههای ذهنی مکانی-اجتماعی در احساس آرامش ساکنین حاشیه سبز بزرگراههای درونشهری (نمونه موردی: بزرگراه مدرس). مدیریت شهری 17 (52): 49-63.
56. منصوری، نجیمه، و فروغالسادات رحیمپور. 1401. دیدگاه صدرالمتألهین دربارۀ تجرد انسان در قوس نزول و آثار آن بر حیات دنیوی. فلسفه 20 (1): 169-187.
57. موسیزاده، عیسی، و مهدی عباسزاده. 1400. مبناگرایی در معرفتشناسی ملاصدرا. نقد و نظر 26 (2): 8-31.
58. مهدینژاد، جمالالدین، محمدصادق طاهر طلوع دل، حمیدرضا عظمتی، و علی صادقی حبیبآباد. 1395. جستاری بر ویژگیهای معماری ایرانی- اسلامی و هنرهای قدسی مبتنی بر تعالی معماری. پژوهشهای هستیشناختی 5 (10): 31-50.
59. مهرافزا، سمیرا، محمود رضایی، و طاهره کمالیزاده. 1402. تبیین محاکات متأثر از آرای صدرا در آفرینش فضاهای شهری و معماری. باغ نظر 20 (122): 67-80.
60. میرغلامی، مرتضی، اشرفالسادات میرفخرایی، و مجتبی انصاری. 1399. تحلیلی بر روشهای فهم هنر و معماری اسلامی. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی 5 (1): 37-52.
61. نرجآبادی فام، مژگان، اسلام کرمی، محمد منان رئیسی، و علی جوان فروزنده. 1400. بررسی تطبیقی معناشناختی نشانههای معماری محلات قدیمی و معاصر از منظر اندیشۀ اسلامی و از دیدگاه ادراک شهروندان (نمونۀ موردی محلۀ شتربان و رشدیۀ تبریز). فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی۶ (۲): ۱۳۳-۱۵۲.
62. نقرهکار، عبدالحمید. 1392. حکمت هنر و معماری اسلامی. قطب علمی معماری اسلامی، دانشگاه علم و صنعت ایران.
63. نقرهکار، عبدالحمید، فرهنگ مظفر، و سمانه تقدیر. 1396. تناظر انسان و هستی در اندیشه اسلامی و بازتاب آن در معماری اسلامی. معماری و شهرسازی آرمان شهر 10 (19): 79-93.
64. هاشمپور، آیسودا، و محمد بیدهندی. 1399. بررسی ظرفیتهای علم اشتدادی نزد سهروردی و ملاصدرا. فلسفه و کلام اسلامی 53 (2): 547-563.
65. هرگنهان، بی.آر.، و میتو اچ. السون. 1379. مقدمهای بر نظریههای یادگیری. ترجمه علیاکبر سیف. ویرایش پنجم. تهران: دوران.
66. یزدانفر، سیدعباس. 1383. مروری بر طرحواره ذهنی دانشجویان و رشد آن در فرایند آموزش طراحی (کارگاه معماری طرح I). صفه 14(38): 145-170.
67. Abbasi Hasan Abadi, Hassan, Marzieh Akhlaghi, Ebrahim Noori, and Zahra Safaimoghadam. 2022. Investigating the Role of God's Names on the Existential, Epistemological and Functional Domains of Human Beings from Mulla Sadra's Point of View. Sadrā'i Wisdom 10 (2): 189-202.
68. Ahmadinejad, Fariborz, Marzieh Akhali, Seyyed Ali Alamolhoda, and Aflaton Sadeghi. 2014. Mulla Sadra on Ontological and Epistemological Similarities and Differences Between the Prophet Mohammad (PBUH) and Other human. Sadrā'i Wisdom 4(1): 7-23.
69. Ali Tajer, Saeed. 2013. Being Wisdom of Architecture. PhD Thesis in Architecture Under the Guidance of Hadi Nadimi. Tehran: Shahid Beheshti University.
70. Anay, Hakan, and Ülkü Özten. 2019. On the Nature of the Conceptual Schemata Development of Architecture Students. International Journal of Architecture & Planning 7(1): 78-98. [DOI:10.15320/ICONARP.2019.67]
71. Arabzadeh, Jana, Hassan Bolkhari Ghahi, Majid Mofidi Shemirani, Iraj Etisam, and Azadeh Shahcheraghi. 2024. Comparative Study of Mulla sadra Trans-Substantial Motion with Biophilic Architecture based on Grounded Theory. JRIA 12 (1): 41-57. [DOI:10.61186/jria.12.1.3]
72. Arshadriahi, Ali, and Ṣafiyya Wasii. 2011. Relation of Levels of Existence to the Levels of Perception in Mullā Ṣadrā's View. Essays in Philosophy and Kalam 43(1): 9-45.
73. Arshadriahi, Ali, Robabe Jalili Bahabadi, and Majid Sadeghi Hassanabadi. 2019. Explanation of Mulla Sadra's Theory of Knowledge Based on the Four Intellectual Journeys. Mind 20 (79): 67-94.
74. Asadzadeh, Hassan, Sara Mamoodi Rad, and Noorali Faroukhi. 2008. Comparing the Effectiveness of Schema Theory-Based Teaching and Traditional Teaching of English Language in High School Students. Educational Psychology 4(12): 22-39.
75. Baniasadi Baghmirani, Mahdi, Sayed Behshid Hosseini, and Azadeh Shahcheraghi. 2023. Explaining the Perceptual Jounry in Safavid Mosques, from Matter to Meaning based on Mulla Sadra's Views (Case study: Imam Mosque and Sheikh Lotfollah Mosque). Sadrā'i Wisdom 11(1): 163-178.
76. Baniasadi Baghmirani, Mahdi, Sayed Behshid Hosseini, and Azadeh Shahcheraghi. 2024. Empty Space; The Place of Manifestation and Perception of Meaning in Islamic Architecture (Investigating the Effect of Empty Spaces on the Audience, Based on Mulla Sadra's Views). Islamic Art Studies 21(53): 63-80.
77. Baniasadi Baghmirani, Mahdi, Seyed Behshid Hosseini, and Azadeh Shahcheraghi. 2022. Examining the Position of Movement in the Perceptual Promotion of Mosques, Based on the Epistemological Views of Mulla Sadra (Case Study: Hakim Mosque). Intercultural Studies 18(54): 61-83.
78. Bigge, Jhon.B, and Phil Moor. 1993. The Process of Learning. 3rd Edition. New York: Prentice Hall.
79. Chinnappan, Mohann. 1998. Schemas and Mental Models in Geometry Problem Solving. Educational Studies in Mathematics 36: 201-217. [DOI:10.1023/A:1003134323371]
80. Daneshmand, Sara, and Kaveh Fattahi. 2023. Introducing the Transcendent Perceptual Process in Order to Perceived the Aesthetic Quality of Space (Combining the Viewpoints of New Sciences and Mulla Sadra's Transcendent Theosophy). Iranian Islamic City Studies 13(50):19-36.
81. Davis, Gary E., and David O. Tall. 2002. What is Scheme? In David Tall and Michael Thomas (Eds). Intelligence, Learning and Understanding Mathematics. 131-150. Flaxton. Australia: Post Pressed.
82. Farmahini Farahani, Behrad, and Mozafar Sarrafi. 2021. The Role of Mental Schemata in Production of Space (Criticism of Lefebvre's Spatial Triad from the Perspective of Vygotskian School of Cognitive Psychology). Journal of Iranian Architecture and Urbanism 12(1): 5-21.
83. Guo, Su, Shengxi Fan, and Yichen Meng. 2023. The Study of Cognitive Differences between Designers and Users Based on Schema Theory. in Proceedings of the International Conference on Engineering Design (ICED23). France (Bordeaux): 3513-3522. [DOI:10.1017/pds.2023.352]
84. Hashempour, Aysuda, and Mohammad Bidhendi. 2021. Suhrawardi and Mulla Sadra's Views on Capacities of Intensificational Knowledge. Philosophy and Kalam 53(2): 547-563.
85. Heidari, Ali Akbar, Yaghoub Peyvastehgar, and Farzad Heydari. 2018. Interpretation of Islamic Beliefs and Thoughts Implementations in Masque and School Architecture of Agha Bozorg Kashan. Journal of Architectural Thought 2(3): 15-28.
86. Hergenhan, B.R., and Maytwo H. Elson. 2000. An Introduction to Learning Theories. Translated by Ali Akbar Saif. 5th Edition, Tehran: Doran.
87. Hosseini Shahroudi, Seyed Morteza and Zahra Eskandari. 2017. A Comparative Study of Mulla Sadra and Husserl on Mind Agency in Perception Process. Sadrā'i Wisdom 6(1): 75-86.
88. Imani, Elnaz, and Morteza Shajari. 2024. Reading out the Existence Degrees of Sadra Wisdomin the Hierarchy of Iranian Garden (Case Study: Fin Garden, Kashan). Iranian Islamic City Studies 14(54): 43-61.
89. Imani, Mohsen, Khosrow Bagheri, Alireza Sadeghzadeh, and Kianosh Mohammadi Ruzbehani. 2012. Explanation of Interdisciplinary Approach Based on Epistemology of Al-Hikmat Al-Muta'li. Journal of Philosophical Investigations 5(9): 43-67.
90. Imanpour, Mansour. 2020. The Mode and Limits of Knowledge of Beings Based on the Principality of Existence. Ontological Researches 8(16): 165-185.
91. Izadpour, Abuzar, Mehdi Hamza-Nejad, Tahira Nasr, and Mohammad Ali Akhgar. 2023. The Combined Birth of "Part and Whole" from within Each Other in the Process of Architectural Design Using the Philosophical Theory of Basit Al-Haqiqa of Sadraei. JRIA 11 (4): 70-89. [DOI:10.61186/jria.11.4.5]
92. Kaboudi, Mahdi, and Abdolhamid Noghrehkar. 2020. Artistic creation based on Qur'an and Transcendental Wisdom. JIC 4 (1): 99-111. [DOI:10.52547/jic.4.1.99]
93. Kalantari, Maedeh, and Mehdi Saedvandi. 2021. Skepticism over the Origin of Similarity of Islamic Works of Art Using Mulla Sadra Perspective. Armanshahr 14(34): 147-156.
94. Ketizmen Onal, Gokce, and Hülya Turgut. 2017. Cultural Schema and Design Activity in an Architectural Design Studio. Frontiers of Architectural Research 6(2): 183-203. [DOI:10.1016/j.foar.2017.02.006]
95. Khosropanah, Abdulhossein, and Hasan Panahi Azad. 2019. Sadraei Epistemological System. Tehran: Research Institute of Islamic Culture and Thought.
96. Khosropanah, Abdulhossein. 2016. Philosophy of Knowledge. Researched and Compiled by Hasan Panahi-Azad. Qom: Education Publishing Office (Supreme Leader's Representation Institution in Universities).
97. Kohls, Christian, and Katharina Scheiter. 2008. The Relation Between Design Patterns and Schema Theory, Proceedings of the 15th Conference on Pattern Languages of Programs (15):1-16. [DOI:10.1145/1753196.1753214]
98. Lawson, Bryan. 2004. Schemata, Gambits and Precedent: Some Factors in Design Expertise. Design Studies (25): 443-457. [DOI:10.1016/j.destud.2004.05.001]
99. Mahdi Nejad, Jamal-e-Din., Mohammad Sadegh Taher Tolodel, Hamidreza Azemati, and Ali Sadeghi Habib Abad. 2017. An Essay on Islamic-Iranian Architecture and Sacred Art Features in Terms of Architectural Excellence. Ontological Researches 5(10): 31-50.
100. Mahmoodabadi, Alireza, and Hamid Mirjani. 2022. The Ratio of Architectural Design Thinking to Incompatible Schemas. Architectural Thought 6(12): 1-16.
101. Mansouri, Najimeh, and Forough Alsadat Rahimpour. 2022. Sadr al-Mutallahin's View on Human Abstraction in the Arc of Descent and Its Effects on Worldly Life. Philosophy 20(1): 169-187.
102. Mehrafza, Samira, Mahmoud Rezaei, and Tahereh Kamalizadeh. 2023. Explanation of Mimesis Influenced by Sadra's Theory in the Creation of Urban Spaces and Architecture. Bagh-e Nazar 20(122): 67-80.
103. Mirgholami, Morteza, Ashraf Al-Sadat Mirfakhraei, and Mojtaba Ansari. 2020. An Analysis of the Methods of Understanding Islamic Art and Architecture. Culture of Islamic Architecture and Urbanism 5(1): 37-52. [DOI:10.29252/ciauj.5.1.3]
104. Moghdisi, NeginSadat. 2018. Relationship between Social-Spatial Mental Schema and Observers' Tranquility in Urban Green Highways (Case Study: Modarres Highways). Urban Management 17(52): 49-63.
105. Mohammad Ali Nezhad, Fatemeh. 2011. Pattern as a Language in Architectural Design. Master's Dissertation Under the Guidance of Dr. Hamidreza Sharif and Dr. Shahram Purdihimi. Shiraz: Shiraz University.
106. Moinmehr, Siddiqeh, and Vahid Majidi. 2022. Identifying School Architectural Design Criteria Based on Mulla Sadra's Theory of Substantial Motion as an Effective Factor in the Formation of Human Identity (A Case Study of Five Contemporary Schools in Iran). Basic Human Sciences Research 8(2): 101-132.
107. Motevali Haghighi, Mona, Khosro Sahaf, and Tahereh Kamalizadeh. 2024. Excellence in Iranian Architecture by Relying on the Transcendent Theosophy (Al-hikmat al-muta'āliyah). Bagh-e Nazar 20(129): 45-56.
108. Mousazadeh, Isa, and Mehdi Abbaszadeh. 2021. Fundamentalism in Mulla Sadra's Epistemology. Naqd Va Nazar 26(2): 8-31.
109. Muzaffar, Farhang, Rasul VatanDost, Nader Shayganfar, and Zohreh Tabatabai. 2014. A Comparative Study of Mulla Sadra's Approach as an Islamic Mastermind and the Common Theories in Regards to Aesthetic Experience Models. JRIA 2(2): 15-28.
110. Narjabadifam, Mozhgan, Islam Karami, Mohammad Mannan Raeesi, Ali Javan Forouzande. 2021. A Comparative Semantic Study of Landmarks of Old and Contemporary Neighborhoods from Perspective of Islamic Notions and the Perspective of Citizens' Perception (A Case Study of Shotorban and Roshdiyeh Neighborhoods of Tabriz). CIAUJ 6 (2) :133-152. [DOI:10.52547/ciauj.6.2.133]
111. Neisser, Ulric. 1976. Cognition and Reality- Principles and Implications of Cognitive Psychology. San Francisco: W.H. Freeman and company press.
112. Newton, Jonathan. M., Dana R. Ferris, Christine C.M. Goh, William Grabe, Fredricka L. Stoller, Larry Vandergrift. 2018. Teaching English to Second Language Learners in Academic Contexts: Reading, Writing, Listening, and Speaking. First Edition. Routledge. [DOI:10.4324/9781315626949]
113. Noghrekar, Abdolhamid, Farhang Mozaffar, and Samaneh Taghdir. 2017. Communication of Man and Universe in Islam: The Reflection in Islamic Architecture, Based on Transcendent Wisdom. Armanshahr 10(19): 79-93.
114. Noghrekar, Abdul Hamid. 2013. The Wisdom of Islamic Art and Architecture. Center of Excellence in Islamic Architecture, Iran University of Science and Technology.
115. Parsi, Hamidreza and Behrad Farmahini Farahani. 2017. Mental Schema, Urban Space, Creativity. Armanshahr 9(17): 303-315.
116. Piaget, Jean. 1971. Biology and Knowledge. Edinburgh: Edinburgh University Press.
117. Raees Samii, Muhammad Mahdi. 2004. The Theory of Levels of Existence and Its Interpretation in Architecture. PhD Thesis Under the Guidance of Dr. Hadi Nadimi. Tehran: Shahid Beheshti University.
118. Rafiei, Hojjatollah. 2014. Stages of Perception in Mulla Sadra's Philosophy. Cognition 8(1): 97-122.
119. Rahimi, Leila, and Saber Sabouri. 2018. The Impact of Climate on Mental Schemas of Citizens in Perception of Urban Spaces (Case Study: El Gholi Park in Tabriz). Geography and Environmental Planning 29(3): 91-110.
120. Ravan, Ali, and Saeed Alitager. 2019. Drafting a Comprehensive Schema of Design Process the Conformability of Hermeneutic Design Methodology, with Epistemology Mechanism of Molla-Sadra's Transcend Theosophy System. JRIA 6 (4):15-36.
121. Rezazade-Judi, Mohammad Kazem. 2012. Explanation of Mulla Sadra's intuitive approach in intellectual perception. Epistemological Researches (Afaq Hekmat) 1(2):11-26.
122. Sadeghi, Alireza, Masoud Dadgar, and Sahar Samavati. 2018. Explaining the Aesthetic Components of Transcendental Wisdom and Examining the Degree of Its Manifestation in the Body of Iranian Markets (Case Study: Hamadan Bazaar, Sharifiyeh Caravanserai). Iranian Islamic City Studies 9(33): 51-63.
123. Sadr al-Din Shirazi, Muhammad Ibn Ibrahim. 1981. Al-Shawahid al-Rabbiyyah in Al-Salukiyyah Al-Manahaj, 1 c. Tehran: Academic Publishing Center.
124. Sadr al-Din Shirazi, Muhammad Ibn Ibrahim. 1989. Al-Hikma al-muta'aliya fi l-asfar al-'aqliyya al-arba'a, 9 c. Qom: Al-Mustafawi School.
125. Saif, Aliakbar. 2005. Educational Psychology (Psychology of Learning and Education). 5th Edition. Tehran: Aghah.
126. Salem Ghahfarkhi, Amin, Seyyed Reza Rezaei, Mohsen Rostami, and Sahere Alikhah. 2021. Conceptual Framework of Cognitive Psychology in Designing Tourists' Experience. Shabak 6(6): 119-134.
127. Sediqhi, Roya, Siamak Panahi, Manouchehr Foroutan, and Seyed Musa Dibadj. 2021. Effective Factors in Interpretation or Reading the Islamic Architectural Based on Transcendent Wisdom. Naqshejahan 10 (4): 295-303.
128. Seifert, Kelvin. 1991. Educational Psychology. 2nd Editon. Boston: Houghton Mifflin.
129. Shafizadeh, Asadollah, Tavakol Koohi Kigloo, Fazel Abbaszadeh. 2019. Adaptation of Mulla Sadra's Concept of "Immobile Motion" with the Rules of "Knotting" in Islamic Art Based on the Existence of Equivalence Matching«. Islamic Mysticism15(58): 307-324.
130. Shajari, Morteza, and Zakiyeh Sadat Tabatabai Lotfi. 2016. Creativity in Architecture Inspired by Transcendental Wisdom. Contemporary Wisdom 7(2): 23-44.
131. Shajari, Morteza, Safa Salkhi khasraghi, and Maziar Asefi. 2017. Perfection Movement of the Soul of Man in Mosque Space on the Basis of Mulla Sadra's Views Case Study: Tabriz Blue Mosque. Kimiya-ye-Honar 6(22): 75-88.
132. Sharif, Hamidreza, and Fatemeh Mohammadalinezhad. 2012. Pattern Language and Cognitive Psychology. Soffeh 22(1): 23-40.
133. Shirkhani, Alireza, and Khosro Sahaf. 2023. The principle of hierarchy and its manifestation in the architecture of Iranian mosques (case study of Goharshad mosque). Islamic Art Studies 19(48): 502-525.
134. Shirkhani, Alireza, Seyed Mohammad Khosro Sahaf, Hero Farkish, Dovood Choganian. 2022. A Comparative Study of the Relationship between Wisdom and Spatial Arrangement in the Architecture of Traditional and Contemporary Mosques Using " Ucl Depth Map " Software (Case Study: Khorasan Razavi Mosques). CIAUJ 7 (1) :75-93. [DOI:10.52547/ciauj.7.1.75]
135. Slavin, Robert E. 1991. Educational Psychology. 3rd Edition. Prentice-Hall.
136. Soleimani Sheijani, Zeinab, Mozhgan Khakpour and Mohammad Mahdi Rais-Samii. 2014. A Review on the Principles and Objectives of Contemporary Architecture in Iran from Mulla Sadra's Point of View. Naqshejahan 4 (1): 57-64.
137. Solso, Robert. L. 2002. Cognitive Psychology. 2rd Edition. Translated by Farhad Maher. Tehran: Roshd.
138. Tafazzoli, Zohreh. 2013. Memory and Architectural Thinking. Soffeh 23(1): 17-30.
139. Taqhdir, Samana. 2017. Explaining the Human Perception Levels and Process and Its Role in the Quality of Creation of Architectural Works Based on Transcendent Wisdom. JRIA 5 (1): 48-67.
140. Taqhdir, Samana. 2021. Rereading of Creation and Perception Process in Architectural Pieces, On the basis of Transcendent Wisdom. JRIA 9 (3):149-170. [DOI:10.52547/jria.9.3.8]
141. Taqhdir, Samaneh, and Fatemeh Samimifar. 2022. The Role of "Memory" (Treasury of Meaning) and "Imagination" (Treasury of Face) of the Architect in Shaping the Process of Creating and Perceiving Architectural Works Based on the View of Transcendent Wisdom. JRIA 10 (3):1-18. [DOI:10.52547/jria.10.3.5]
142. Urey, Zeynep Cigdem Uysal. 2019. The Cognitive Use of Prior Knowledge in Design Cognition: The Role of Types and Precedents in Architectural Design. Journal of Contemporary Urban Affairs 3(3): 39-50. [DOI:10.25034/ijcua.2019.v3n3-4]
143. Wright, M.D., Jesse H., Gregory K. Brown, Michael E. Thase, M.D., Monica Ramirez Basco, and Editor : Glen O Gabbard. 2017. Learning Cognitive-behavior Therapy: An Illustrated Guide. Translated from English to Persian by Habibollah Ghasemzadeh and Hasasn Hamidoor. Tehran: Arjmand Press. (Original work Published 2006). [DOI:10.1176/appi.books.9781615374823]
144. YazdanFar, Seyyed Abbas. 2004. Schema Development: A Review of Students' Mental Schema and Its Development in the Process of Design Education (Architecture Workshop Design I). Soffeh 14(38): 145-170.
145. Young, Jeffrey E., Janet S. Klosko, and Marjorie E. Weishaar. 2015. Schema Therapy: A Practitioner's Guide. Translated from English to Persian by Hasan Hamidpour and Zahra Andouz. Tehran: Arjmand. (Original Work Published 2003).
146. Zakari, Mahdi, and Hossein Emadzadeh. 2017. Sources of Knowledge in Mulla Sadra. Kheradname-ye Sadra 3(22): 79-92.
147. Zamani, Mahbubeh, and Hero Farkisch. 2019. A Research on Architecture Based on Transcendental Wisdom. Knowing of Architecture 13(2): 158-176.
148. Ziaei Ghahnouye, Majid, Abdolrasol Kashfi, and Hasan Ebrahimi. 2016. A Comparative Study of the Views of William James and Mulla Sadra on how Sensory Concepts are Formed. Journal of Religious Thought: A Quarterly Journal of Shiraz University 15(57): 21-52.
Send email to the article author
| Rights and permissions | |
 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
