دوره 11، شماره 4 - ( 8-1402 )
جلد 11 شماره 4 صفحات 164-137 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
noghrekar A, noghrekar S. Exploring the Influence of Religious and Cultural Beliefs on Architectural Appropriateness in Temples and Shrines: A Comprehensive Case Study of Iran's Contemporary Inauthentic Mosques. JRIA 2023; 11 (4) :137-164
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1737-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1737-fa.html
نقره کار عبدالحمید، نقره کار سلمان. تأثیر اعتقادات دینی و فرهنگی، بر معماری‌های «مناسب یا نامناسب» معابد و نیایشگاهها؛ نمونه‌های موردی: مساجد غیراصیل معاصر ایران. پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1402; 11 (4) :137-164
دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
چکیده: (713 مشاهده)
این مقاله آغازی برای ارائه سلسه مقالاتی، در ارزیابی آثار معماری ایران و جهان از منظر اسلامی است، برای تألیف کتابی در این مورد.
ایتدا مقالۀ حاضر به موضوع تأثیر انحرافات فرهنگ‌ها بر معماری معابد و نیایشگاهها از منظر اسلامی می‌پردازد. بعد از مقدمهای در مورد دو نوع مکتب الهی و غیرالهی، دلایل و مجوز ارزیابی آثار معماری جهان را از منظر فرهنگ اسلامی توضیح می‌دهد. سپس مفهوم نیایش «حقیقی، تکوینی، تکاملی، و اختیاری» را توضیح داده و بر مبنای آن «نیایشگاه مناسب و مطلوب» را تشریح می‌نماید.
در ادامه عناصر معناپذیرتر در معماری نظیر «ایده‌های فضایی و هندسی– تزئینات مناسب و نامناسب، سبک معناگرایی و نمادگرایی، رابطه نیایشگاه با زمینه‌های فرهنگی و اقلیمی» تشریح می‌شوند.
در ارزیابی مساجد اصیل دوران اسلامی ایران مصادیقی نظیر «تبدیل آتشکده چهارطاقی به مسجدایزدخواست، مسجد جمعه اصفهان، مسجد امام اصفهان» به عنوان نمونه مطرح می‌شوند.
در مورد مساجد غیراصیل و بدعت‌آمیز قبل و بعد از انقلاب اسلامی، مصادیقی نظیر «مسجد الجواد، مسجد دانشگاه تهران، مسجد الغدیر، نمازخانه موزه فرش تهران، مسجد ولیعصر در جنوب پارک دانشجو «طرح قدیم و جدید آن»، و «مصلی تهران» مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
روش تحقیق در این مقاله «کل‌نگری و همه‌جانبه‌نگری» از منظر منابع و مبانی اسلامی است؛ بنابراین رویکرد آن هم کیفی است و هم کمّی؛ و رابطه ایده با پدیده را علت و معلولی می‌داند.
منابع خطاناپذیر آن «قرآن و سنت معصومین(س)» و منابع خطاپذیر آن «عقل فردی و اجماع خبرگان» است.
اثبات گزاره‌های «عقلی» آن «استدلال منطقی» و گزاره‌های «نقلی» آن «تفسیری» از منابع معتبر است.
نتایج این تحقیق کاملاَ نشان می‌دهد که «انحرافات اعتقادی و فرهنگی» چگونه بر «عملکردهای نیایشگران، رفتار و مراسم آنها و در نهایت در شاکله جزئی و کلی نیایشگاه» تأثیرات نامناسب و نامطلوب می‌گذارد.
ایتدا مقالۀ حاضر به موضوع تأثیر انحرافات فرهنگ‌ها بر معماری معابد و نیایشگاهها از منظر اسلامی می‌پردازد. بعد از مقدمهای در مورد دو نوع مکتب الهی و غیرالهی، دلایل و مجوز ارزیابی آثار معماری جهان را از منظر فرهنگ اسلامی توضیح می‌دهد. سپس مفهوم نیایش «حقیقی، تکوینی، تکاملی، و اختیاری» را توضیح داده و بر مبنای آن «نیایشگاه مناسب و مطلوب» را تشریح می‌نماید.
در ادامه عناصر معناپذیرتر در معماری نظیر «ایده‌های فضایی و هندسی– تزئینات مناسب و نامناسب، سبک معناگرایی و نمادگرایی، رابطه نیایشگاه با زمینه‌های فرهنگی و اقلیمی» تشریح می‌شوند.
در ارزیابی مساجد اصیل دوران اسلامی ایران مصادیقی نظیر «تبدیل آتشکده چهارطاقی به مسجدایزدخواست، مسجد جمعه اصفهان، مسجد امام اصفهان» به عنوان نمونه مطرح می‌شوند.
در مورد مساجد غیراصیل و بدعت‌آمیز قبل و بعد از انقلاب اسلامی، مصادیقی نظیر «مسجد الجواد، مسجد دانشگاه تهران، مسجد الغدیر، نمازخانه موزه فرش تهران، مسجد ولیعصر در جنوب پارک دانشجو «طرح قدیم و جدید آن»، و «مصلی تهران» مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
روش تحقیق در این مقاله «کل‌نگری و همه‌جانبه‌نگری» از منظر منابع و مبانی اسلامی است؛ بنابراین رویکرد آن هم کیفی است و هم کمّی؛ و رابطه ایده با پدیده را علت و معلولی می‌داند.
منابع خطاناپذیر آن «قرآن و سنت معصومین(س)» و منابع خطاپذیر آن «عقل فردی و اجماع خبرگان» است.
اثبات گزاره‌های «عقلی» آن «استدلال منطقی» و گزاره‌های «نقلی» آن «تفسیری» از منابع معتبر است.
نتایج این تحقیق کاملاَ نشان می‌دهد که «انحرافات اعتقادی و فرهنگی» چگونه بر «عملکردهای نیایشگران، رفتار و مراسم آنها و در نهایت در شاکله جزئی و کلی نیایشگاه» تأثیرات نامناسب و نامطلوب می‌گذارد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تحلیل، آسيب شناسی و نقد آثار و مکاتب معماری و شهرسازی از منظر اسلامی
دریافت: 1402/10/25 | پذیرش: 1402/12/7 | انتشار: 1402/12/7
دریافت: 1402/10/25 | پذیرش: 1402/12/7 | انتشار: 1402/12/7
فهرست منابع
1. قرآن کریم.
2. آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410قمری)، غررالحکم، قم، دار الکتاب الإسلامی.
3. سید رضی (بی‌تا)، نهج‌البلاغه، بیروت، دار الکتاب اللبنانی.
4. شیخ صدوق (1413قمری)، من لا یحضره الفقیه، مصحح: علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
5. کلینی، محمد بن یعقوب (1365)، الکافی، گردآورندگان: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالمکتب الاسلامیه.
6. مجلسی، محمدباقر (1403قمری)، بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
7. مطهری، مرتضی (1387)، مجموعه آثار، تهران، صدرا.
8. نقره‌کار، عبدالحمید (1392)، خانه کعبه، سلول بنیادی در طراحی نیایشگاه های مطلوب، مجلۀ پزوهش‌های معماری اسلامی، شمارۀ 1، صفحات 23 تا 41.
9. نقره‌کار، عبدالحمید (1393)، تعامل ادراکی انسان با ایده‌های فضایی هندسی در معماری، چاپ اول، تهران، امیرکبیر.
10. نقره‌کار، عبدالحمید (1401)، حکمت اسلامی در خلق آثار هنری، معماری و شهرسازی، چاپ دوم، تهران، سروش.
11. The Holy Quran.
12. Amedi, A. W. bin M. (1410 Lunar). Ghurar al-hikam. Qom: Dar al-Kitab al-Islami
13. Seyyed Razi. (Nahj al-balagha). Beirut: Dar al-Kitab Lebanese.
14. Shaykh Saduq (1413 Lunar). Man lā Yaḥḍuruhu al-Faqīh (A. A. Ghafari, Ed.). (2nd ed.). Qom: Islamic Publications Office.
15. Koleini, M. bin Y. (1365 Solar). Al-Kafi (A. A. Ghafari & M. Akhundi, Compilers). Tehran: Dar al-Maktab al-Islamiya.
16. Majlesi, M. B. (1403 Lunar). Bihar al-Anwar. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
17. Motahari, M. (1387 Solar). Collection of Works. Tehran: Sadra.
18. Noghrekar, A. H. (2012 Solar). Kaaba House: Stem cell in the design of desirable places of worship. Journal of Researches in Islamic Architecture, (1), 23-41.
19. Noghrekar, A. H. (2013 Solar). Human perceptual interaction with geometric spatial ideas in architecture. (1st ed.). Tehran: Amirkabir.
20. Noghrekar, A. H. (1401 Solar). Islamic wisdom in the creation of works of art, architecture, and urban planning. (2nd ed.). Tehran: Soroush.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
