دوره 12، شماره 4 - ( 10-1403 )
جلد 12 شماره 4 صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Litkouhi S, Ameli Z. Evaluation of effective components in maximum attraction of mosque users with Sustainable architecture approach in Kashan city. JRIA 2024; 12 (4)
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1736-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1736-fa.html
لیتکوهی ساناز، عاملی ژاله. ارزیابی مؤلفه‌های مؤثر در جذب حداکثری استفاده‌کنندگان از مسجد با رویکرد معماری پایدار در شهر کاشان. پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1403; 12 (4)
دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده: (627 مشاهده)
مسجد در شهرسازی ایران، در نقطه عطف طراحی شهری قرار داشته و همواره بخشی از ملزومات حیات جاری شهر قلمداد شده است. پایین بودن سطح مراجعه‌ی افراد به مساجد و همچنین بی‌توجهی به اصول معماری پایدار در راستای بهینه‌سازی مصرف منابع تجدید ناپذیر در طراحی مساجد در سال‌های اخیر، به‌عنوان مسائل اصلی این پژوهش مطرح‌شده است؛ بنابراین اهداف این پژوهش دستیابی به مؤلفه‌های جذب قشرهای مختلف جامعه به مسجد و نیز پیدا کردن راهکارهای معماری پایدار قابل‌استفاده در طراحی مساجد از دیدگاه مخاطبان و استفاده‌کنندگان از مسجد است. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی انجام‌شده و در آن از مطالعات میدانی (پرسشنامه) استفاده‌شده است. جامعه آماری این پژوهش، اقشار مختلف ساکن در شهر کاشان و نیز دانشجویان و اساتید معماری بوده‌اند. این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ برای دو سؤال اصلی است که چگونه می‌توان عناصری را که طی قرن‌ها در معماری مساجد شکل‌گرفته‌اند را به‌گونه‌ای نوین ارائه داد و هم‌زمان با حفظ ارزش‌های معماری شهر کاشان، در مسیر معماری پایدار حرکت کرد؟ و آیا می‌توان با ایجاد تنوع در کارکردهای مسجد، به‌نحوی‌که خللی در انتقال مفاهیم معنوی به مخاطب به وجود نیاید، موجب جذب افراد به حضور بیشتر در مسجد شد؟ مؤلفه‌های تأثیرگذار بر طراحی مسجد در قالب سؤالات پرسشنامه‌ای بین 384 نفر توزیع و سپس داده‌ها موردبررسی قرار گرفتند. برای تجزیه‌وتحلیل آماری از نرم‌افزار آماری 22SPSS استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که مؤلفه‌های پایداری، کالبدی، کارکردی و روانی در جذب حداکثری استفاده‌کنندگان از مسجد با رویکرد معماری پایدار در شهر کاشان، بسیار مؤثر هستند و ارتباط مستقیمی با طراحی مسجد با ویژگی‌های موردنظر در این پژوهش دارند. همچنین مشخص شد که زمینه گرایی و توجه به معماری غنی موجود در بناهای قدیمی کاشان از راهکارهای مناسب جهت حرکت در مسیر مسجد پایدار بوده و تنوع کارکردی مسجد و تلفیق آن با کاربری‌های عمومی، در جذب افراد به مسجد مؤثر است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصول راهبردی و راهکارهای عملی در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1402/10/25 | پذیرش: 1403/8/27 | انتشار: 1403/10/8
دریافت: 1402/10/25 | پذیرش: 1403/8/27 | انتشار: 1403/10/8
فهرست منابع
1. آلتمن، آیروین. 1382. محیط و رفتار اجتماعی. ترجمه: علی نمازیان. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. ص 32.
2. باصولی، مهدی و درخش، سعیده.1400. بررسی نیازهای زائران معلول در اماکن مذهبی (مطالعه موردی: حرم مطهر رضوی). فصلنامه فرهنگ رضوی. سال نهم. شماره 35. پاییز. صص 37 -61.
3. بنتلی، ایان و آلکک، آلن و مورین، پال و مک‌گلین، سو و اسمیت، گراهام.1382. محیط‌های پاسخ‌ده. ترجمه: مصطفی بهزادفر. تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
4. پاکزاد، جهانشاه.1384. راهنمای طراحی فضای در ایران، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی معاونت شهرسازی و معماری. ص 18.
5. پیرنیا، محمد کریم.۱۳71. آشنایی با معماری اسلامی ایران. تهران: دانشگاه علم و صنعت.
6. پیرنیا، محمد کریم و معماریان، غلامحسین .1384. سبک‌شناسی معماری ایرانی. تهران: سروش دانش.
7. ترابپور، عاطفه و بهمنی چاهستانی، امیر.1399. بررسی انواع معماری سبز در جهان و پیاده‌سازی آن در عصر کنونی. چهارمین مجمع توسعه فناوری و کنفرانس بین‌المللی یافته‌های نوین عمران معماری و صنعت ساختمان ایران. تهران.
8. تورانی، احمدرضا.1393. مبانی نظری در معماری هزاره سوم. تهران: انتشارات اول و آخر. صص 56 و 57.
9. تورانی، احمدرضا.1393. مبانی نظری در معماری هزاره سوم. تهران: انتشارات اول و آخر. صص 86-88.
10. تخمگرزاده، محمدرضا.1390. تأثیر باد در معماری و کاربرد بادگیر. فصلنامه تخصصی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان خراسان جنوبی.
11. چاهوشی ساروی، سیده فاطمه و جلالی مطهری، ستاره السادات.1395. بررسی جایگاه فرهنگ و نیازهای انسان در معماری بومی تبرستان با رویکرد پایداری اجتماعی. کنفرانس بین المللی مهندسی معماری و شهرسازی. تهران: دبیرخانه دائمی کنفرانس.
12. چهل مردان، نرگس و هود، سیده دل افروز.1403. بررسی طراحی مساجد دوره صفوی با رویکرد معماری پایدار نمونه موردی مسجد شاه. سومین همایش بین المللی معماری، عمران، شهرسازی، محیط‌زیست و افق هنر اسلامی در گام دوم بیانیه انقلاب. دانشگاه هنر اسلامی تبریز. 17 اسفند.
13. حمزه نژاد، مهدی و عربی، مائده.1393. بررسی اصالت اسلامی ایرانی در مساجد نوگرای معاصر مطالعه موردی: طرح مسجد چهارراه ولیعصر تهران، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. پیاپی 15. ص 47.
14. دانشپور، سید‌عبدالهادی و چرخچیان، مریم.1386. فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی. تهران. باغ نظر. 7.
15. دانش پژوه، مریم و محمودی، مهرنوش.1397. طراحی مسجد محله با رویکرد معماری پایدار. کنفرانس عمران. معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام. تبریز.
16. رفیعیان، مجتبی و خدایی، زهرا.1388. بررسی شاخص‌ها و معیارهای مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری. تهران: فصلنامه راهبرد. سال هجدهم. شماره 53.
17. زرگر، اکبر و ندیمی، حمید و مختارشاهی، رافونه (1386)، راهنمای معماری مسجد، تهران: انتشارات دید.
18. سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهر تهران، حوزه معاونت خدمات شهری.
19. ستایش زاده، احمدرضا و موسوی شاکر، سید هادی و بروایه، امید و کاظم زاده رائف، محمدعلی و میردریکوندی، صبا.1399. امکان‌سنجی پیدایش معماری التقاطی متأثر از معماری اقلیمی سنتی ایران و معماری سبز غرب. صص 181-194.
20. سیدی، سید محمدصادق و وفامهر، محسن و زنجانی زاده، هما.1400. واکاوی فاکتورهای مؤثر بر طراحی معماری مساجد معاصر با رویکرد رفع نیازهای حال و آینده. کنفرانس ملی معماری. عمران. شهرسازی و افق‌های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب. تبریز.
21. شایگان، فریبا.1395. نقش عملکرد فرهنگی-اجتماعی مساجد در پیشگیری اجتماعی از جرائم جوانان. تهران: انتظام اجتماعی. 8(3). صص 25-50.
22. صالحی نیا، مجید.1392. جزوه درس روان‌شناسی محیط کارشناسی ارشد دانشگاه هنر اصفهان.
23. صیادی، سید احسان و مداحی، سید مهدی.1391. کتاب معماری پایدار. تهران: نشر لوتس.
24. عطایی همدانی، محمدرضا، مهدی حمزه نژاد و عبدالحمید نقره‌کار. 1390. بررسی و الگوشناسی مکان‌یابی مساجد عصر نبوی در مدینه. تهران: باغ نظر.16.
25. فلامکی، محمد منصور.1385. کتاب شکل‌گیری معماری در تجارب ایران و غرب. نشر فضا. ص 600.
26. قبادیان، وحید.1373. کتاب بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
27. قریشی، الهام و نژاد ابراهیمی، احد.1392. آرامش بخشی در معماری ایرانی-اسلامی مطالعه موردی: مجموعه تاریخی مقصودیه تبریز. دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی. تبریز.
28. کاری پور، فاطمه و شاهرودی، عباسعلی.1393. اصول و معیارهای طراحی فضاهای معماری بر مبنای یافته‌های علوم مغز و اعصاب. همایش ملی معماری. عمران و توسعه نوین شهری. تبریز. صص 1-8.
29. گلابچی، محمود و فرجی، امیر.1390. روش طرح و ساخت. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. چاپ دوم.
30. لنگ، جان.1395. آفرینش نظریه معماری، نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ترجمه: علیرضا عینی‌فر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
31. مهدوی نژاد، محمدجواد و مشایخی، محمد.1389. بایسته‌های طراحی مسجد بر مبنای کارکردهای فرهنگی-اجتماعی. تهران: معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. 3(5). صص 65-78.
32. مؤسسه آمریکایی کمیته معماران در موضوعات مختلف زیست‌محیطی.
33. محمودی، مهناز و مفیدی، مجید.1391. هویت ایرانی بادگیر و پیشینه یابی آن در معماری ایران. هویت شهر. ص 25-34.
34. معین، محمد.1375. تهران: فرهنگستان معین.
35. میرزا حسین النوری الطبرسی. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: موسسه آل‌البیت (ع)، 14 ق. 136.
36. نعمتی، محمد و شهلایی، علیرضا. 1394. تحول فضایی در معماری مسجد چهار ایوانی نسبت به مسجد شبستانی (مطالعه موردی: مسجد جامع اصفهان). تهران: هویت شهر. 9(22). صص 75-86.
37. نقی زاده، محمد. 1389. تحلیل و طراحی فضای شهری (مبانی، تعاریف، معیارها و شیوه‌ها). تهران: جهاد دانشگاهی.
38. نقی زاده، محمد.1392. جایگاه مسجد در طراحی شهری. تهران: ماهنامه کتاب ماه هنر (179). صص 20-38.
39. ورمقانی، حسنا.۱۴۰۰. رویکردی تحلیلی بر خصلت دعوتگری مساجد معاصر (بررسی موردی: مساجد تهران). تهران: مجله پژوهش‌های معماری اسلامی. ۹ (۱). صص ۱۴۳-۱۲۳.
40. Alabdullatief, A. Omer, S. Elabdein, R.Z. & Alfraidi, S. 2016. Green roof and louvers shading for sustainable mosque buildings in Riyadh. Saudi Arabia.
41. Altman، Irwin. 2003. The environment and social behavior: privacy, personal speace, territory croeding. Translation: Ali Namazian. Tehran: Shahid Beheshti University Press.
42. American Institute of Architects Committee on Environmental Issues.
43. Ataei Hamedani, Mohammad Reza, Mehdi Hamzeh nejad and Abdul Hamid noghrehkar. 2013. A Study about the Location of Mosques in Medina during the Era of Prophet Mohammad (PBUH). Bagh Nazar. 16.
44. Bentley, I. et al. 1985. Responsive environments: A manual for designers. London.
45. Basouli, Mahdi & derakhsh، Saeideh.2022. Investigating the needs of disabled pilgrims in religious places (case study: Motahar Razavi Shrine). Journal of Razavi Culture. Ninth year Number 35.
46. Carr, s.et all. 1992.publice space.cambridge university press.new York.
47. Chahoshi Saravi, Seyedah Fatemeh and Jalali Motahari, Setareh Al-Sadat, 2015. Investigating the place of culture and human needs in the native architecture of Tabaristan with the approach of social sustainability. International Conference on Architectural Engineering and Urban Planning. Tehran. Permanent Secretariat of the Conference.
48. Chehel mardan, Narges and Hood, Seyedeh Del Afrooz. 2024. Studying the design of mosques of the Safavid period with a sustainable architecture approach, the case example of the Shah Mosque.3 rd.International Conference on Architecture, Civil Engineering, Urban Development, Environment and Horizons of Islamic Art in the Second Step Statement of the Revolution Tabriz Islamic Art University. 07 March. 2024.
49. Danesh pajouh, Maryam and Mahmoudi, Mehrnoosh. 2007. Designing the neighborhood mosque with a sustainable architecture approach. Imran conference. Tabriz.
50. Daneshpour, Seyyed-Abdolhadi and Charkhchian, Maryam. 2007. Public Spaces and Effective Features on Public Life. Bagh-e Nazar.number 7.
51. Essawy, S. Kamel, B. & Samir, M. 2014. Sacred Buildings and Brain Performance: The Effect of Sultan Hasan Mosque on Brain Waves of its Users. Creative Space. 1(2), 125-143. [DOI:10.15415/cs.2014.12006]
52. Flamaki, Mohammad Mansour. 2006. The book on the formation of architecture in the experiences of Iran and the West. P. 600.
53. Golabchi, Mahmoud, Faraji, Amir. 2009. Design-build project delivery: managing the building process from proposal through construction. Tehran: Tehran University Press. Second edition.
54. Ghobadian, Vahid. 1994. Sustainable Traditional Buildings of Iran: A Climatic Analysis.University of Tehran.
55. Ghoreyshi, Elham and Nejad Ebrahimi, Ahad, 2012. Relaxation in Iranian-Islamic architecture case study: Maqsodieh historical complex of Tabriz. The second national conference of Islamic architecture and urban planning. Tabriz.
56. Hamzeh nejad, Mahdi and Arabi, Maedeh, 2013. Investigating Iranian Islamic authenticity in contemporary modern mosques, a case study: the design of Chaharrah valie-asr Mosque in Tehran. Iranian Islamic City Studies Quarterly. p. 47.
57. Karipour, Fatemeh and Shahroudi, Abbas Ali. 2013. The principles and criteria of designing architectural spaces based on the findings of brain and neuroscience. National Architecture Conference. Modern urban construction and development. Tabriz. pp. 1-8.
58. Lang, John. 2015. Creating Architectural Theory: The Role of the Behavioral Sciences in Environmental Design. Translation: Alireza Einifar. Tehran: Tehran University Press.
59. Mahdavinejad, Mohammad Javad and Mashayekhi, Mohammad. 2019. Principles of the Socio-Cultural Mosque Design Based on Socio-Cultural Approach. Armanshahr, 3(5), 65-78. SID. https://sid.ir/paper/202537/en pp. 65-78.
60. Mahmoudi, Mahnaz and Mofidi, Majid. 2008. Finding Records of Wind Catchers in Order to Demonstrate of Its Iranian Identity. Hoviateshahr. 2(2). pp. 25-34.
61. Mirza Hossein Al-Nuri al-Tabarsi. Mustardak al-Wasail and Mustabt al-Masal. Qom: Al-Albayt Institute (AS), 14 A.H. 136.
62. Moein, Mohammad. 1996. Tehran: Moin Encyclopedic Dictionary.
63. Naghizadeh, Mohammad. 2019. Analysis and design of urban space (basics, definitions, criteria and methods). Tehran: Academic Jihad Publications.
64. Naghizadeh, Mohammad. 2013. The position of the mosque in urban design. Mahe honar.20-38.
65. Nathan S. Lewis, Daniel G. Nocera. 2006. Powering the planet: Chemical challenges in solar energy utilization. vol. 103 no. 43. National academy of science of the united state of America. [DOI:10.1073/pnas.0603395103]
66. Nemati, Mohammad and Shahlaei, Alireza. 2014. Analytic Study of Mosques Architecture in "Shabistani" and "FourIwan" Patterns (Case Study: the Great Mosque of Isfahan). Hoviate Shahr. 9(22). 75-86.
67. Organization of Parks and Green Spaces of Tehran City, Department of Municipal Services.
68. Pakzad, Jahanshah.2005. Guide to space design in Iran. Tehran: Ministry of Housing and Urban Development, Urban Development and Architecture Deputy.
69. Pirnia, Mohammad Karim. 2013. Iranian Islamic architecture. Soroush Danesh.
70. Pirnia, Mohammad Karim and Memarian, Gholamhossein. 2005. Climate analysis of the Traditional Iranian buildings. Tehran: Science and Technology.
71. Rafiyan, Mojtaba and Khodaei, Zahra. 2010. The Study of Determining Indices and Criteria of Citizen's Satisfaction with Urban Public Spaces. Strategy Quarterly. 18th year Number 53. Rahbord, 18, 53, 227-248.
72. Salehinia, Majid. 2013. Environmental psychology course booklet for master's degree in Isfahan.Tehran: University of Arts.
73. Sayadi, Ehsan and Madahi, Seyyed Mahdi. 2013. Sustainable architecture book. Tehran: Lotus.
74. Setayeshzadeh, Ahmadreza.et al. 2019. Feasibility of the emergence of eclectic architecture influenced by the traditional climate architecture of Iran and the green architecture of the West.
75. Seyyedi, Mohammad Sadegh. et al. 2022. Analyzing the factors affecting the architectural design of contemporary mosques with the approach of meeting present and future needs. National Architecture Conference. Construction. Tabriz.
76. Shaygan, Fariba. 2015. The role of the socio-cultural performance of mosques in the social prevention of youth crimes. Journal of social order 8(3). 25-50.
77. Sustainable Architecture and Simulation Modelling, Dublin Institute of Technology.2016.
78. Torabpour, Atefeh and Bahmani Chahestani, Amir. 2019. Examining the types of green architecture in the world and its implementation in the current era. International Conference on New Findings of Civil Engineering and Construction Industry of Iran. Tehran.
79. Tourani, Ahmadreza. 2013. Theories in third millennium architecture. Tehran: AvvaloAkhaar publications. pp. 56-57.
80. Tourani, AhmadReza. 2013. Theories in third millennium architecture. Tehran: AvvaloAkhaar publications. pp. 86-88.
81. Tokhmgarzadeh, Mohammadreza.2011.The effect of wind in architecture and the use of wind deflectors. South Khorasan Building System Engineering Organization.
82. U.S. Department of Energy.2009. Energy efficiency and renewable energy. Solar Water Heaters.
83. Varmaghani, Hosna. 2022. An Analytical approach to the invitation quality of contemporary mosques (Case study: mosques of Tehran). Journal of Researches in Islamic Architecture. 123-143.
84. Zargar, Akbar and Nadimi, Hamid and Mokhtarshahi, Rafouneh(2007), Mosque Architecture Guide. Tehran: Did Publications.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
