میراث فرهنگی کشور
چکیده: (138 مشاهده)
معماری مساجد ایرانی از تداوم اندیشه طی ادوار تاریخی، علاوه بر اینکه نمایانگر وحدت و تمایز می باشد؛ گواهی از تقلاء در راستای صیانت و ارتقاء هویت فرهنگی و مذهبی است. از دیدگاه اندیشمندان نیز عملکرد معماری در مساجد با عناصر و اجزاء به گونه‌ای ادغام گشته اند که وحدت را به نمایش می‌گذارند و این در حالیست که مساجد یحتمل از نگرش کالبدی دارای تناقضاتی می باشند. مسجد کبود تبریز و شیخ لطف الله اصفهان به عنوان شاهکار معماری مذهبی علیرغم تفاوت های ظاهری دارای ایده زیربنایی مشترک می باشند. از اینرو پژوهش حاضر با مفروض انگاشتن تفکر دینی به مثابه زبان مشترک معماری مذهبی و با هدف پاسخ به پرسش اصلی " تمثال اندیشه در زبان مشترک معماری مساجد کبود تبریز و شیخ لطف الله اصفهان از دیدگاه اندیشمندان به چه میزان است؟" و با علم بر تضاد مبانی فکری اندیشمندانی همچون؛ الگ گرابار و تیتوس بورکهارت در معماری مساجد، به تفحص در معماری مساجد کبود تبریز و شیخ لطف الله اصفهان در شکل گیری زبان مشترک پرداخته است. روش پژوهش بگونه پژوهش های کیفی و بصورت تحلیلی- توصیفی با روایی مضامین مقالات علمی با تاکید بر اندیشه های تیتوس بورکهارت و الگ گرابار طی سالیان 1402-1385 و استنتاج استقرایی مبتنی به روش فراترکیب، تعداد 9 از 53 مقاله با بهره گیری از متدولوژی کسپ (CASP)، همچنین مصاحبه با 10 نفر از کارشناسان، اساتید و مطلعین در مقوله اندیشه معماری مذهبی انتخاب و فیلتر شد. تعداد 231 کد به وسیله نرم افزار مکس-کیو-دی-ای (MAXQDA) ارجاعی شناسایی شد که ذیل 17 مضمون سازمان دهنده و 2 مضمون فراگیر زبان مشترک اندیشه در زمره معماری مذهبی بوده اند. نتایج حاکی از آن است که معماری مساجد در ادوار، متاثر از اندیشه ای والایی است که در کالبد و فرم تجلی یافته و ماندگار می شود. بدین لحاظ زبان مشترک معماری در مساجد با احصاء مضامین مورد پژوهی به سبب حضور اندیشه دینی مشترک در پس عوامل بنیادین معماری علیرغم تناقضات ظاهری، متأثر از انفصال و گذر از عالم مادی و انتقال به عالم معنوی در تلاقی مقام ساختن و مقام خواندن در صورت تجلی می کند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
جايگاه حکمت نظری و عملی اسلام در معماری و شهرسازی
دریافت: 1402/10/12 | پذیرش: 1403/7/11
دریافت: 1402/10/12 | پذیرش: 1403/7/11
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
