دوره ۱۲، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۳ )
جلد ۱۲ شماره ۳ صفحات ۹۷-۷۶ |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
omranzadeh B. (2024). Explaining the theory of social and spatial justice in the Islamic city. JRIA. 12(3), 76-97. doi:10.61186/jria.12.3.5
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1732-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1732-fa.html
عمران زاده بهزاد. تبیین نظریه عدالت اجتماعی و فضایی در شهر اسلامی پژوهش‌هاي معماري اسلامي ۱۴۰۳; ۱۲ (۳) :۹۷-۷۶ ۱۰,۶۱۱۸۶/jria.۱۲.۳.۵
مرکز شهر اسلامی-ایرانی، دانشگاه امام حسین(ع)، تهران، ایران.
چکیده: (۱۶۱۳ مشاهده)
شهر اسلامی، شهری است که حاصل عینیت اصول و ارزش‌های اسلامی باشد تا بتواند بستر و شرایط تحقق سبک زندگی اسلامی را فراهم نماید، عینیتی که در مناطق و اقلیم‌های مختلف صورت‌های مختلفی را به نمایش می‌گذارد. در همین ارتباط اصلی‌ترین اصل و ارزش اسلامی که شایسته است در زندگی اجتماعی مسلمانان و در بستر شهر محقق شود، اصل عدالت است.
هدف اصلی پژوهش حاضر با رویکرد تولید علم بومی و اسلامی در زمینه مدیریت و برنامه‌ریزی‌شهری و روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد (گراندد تئوری)، دستیابی به نظریه علمی از منابع دین اسلام در خصوص عدالت اجتماعی و فضایی به عنوان یکی از ارکان شهر اسلامی یا شهر آرمانی اسلام می‌باشد؛ تا در نهایت گامی باشد، هر چند کوچک در تدوین مبانی نظری شهر اسلامی-ایرانی در مسیر دستیابی به الگوی اسلامی-ایرانی از پیشرفت.
نتیجه پژوهش حاضر، نشان‌دهنده دستیابی به مبانی قابل توجهی است که ضمن ارائه تعریف دقیقی از عدالت اجتماعی و فضایی و تشریح ابعاد این مفهوم اعم از اصول، معیارها و پیامدها و...، در قالب مدل مفهومی ارائه شده، تبیین خوبی از وضعیت بی عدالتی و فرایند تحقق عدالت اجتماعی و فضایی در جامعه ارائه می‌کند.
هدف اصلی پژوهش حاضر با رویکرد تولید علم بومی و اسلامی در زمینه مدیریت و برنامه‌ریزی‌شهری و روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد (گراندد تئوری)، دستیابی به نظریه علمی از منابع دین اسلام در خصوص عدالت اجتماعی و فضایی به عنوان یکی از ارکان شهر اسلامی یا شهر آرمانی اسلام می‌باشد؛ تا در نهایت گامی باشد، هر چند کوچک در تدوین مبانی نظری شهر اسلامی-ایرانی در مسیر دستیابی به الگوی اسلامی-ایرانی از پیشرفت.
نتیجه پژوهش حاضر، نشان‌دهنده دستیابی به مبانی قابل توجهی است که ضمن ارائه تعریف دقیقی از عدالت اجتماعی و فضایی و تشریح ابعاد این مفهوم اعم از اصول، معیارها و پیامدها و...، در قالب مدل مفهومی ارائه شده، تبیین خوبی از وضعیت بی عدالتی و فرایند تحقق عدالت اجتماعی و فضایی در جامعه ارائه می‌کند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصول راهبردی و راهکارهای عملی در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1402/10/4 | پذیرش: 1403/5/7 | انتشار: 1403/10/8
دریافت: 1402/10/4 | پذیرش: 1403/5/7 | انتشار: 1403/10/8
فهرست منابع
۱. اشتراوس، آ.، و ج. کوربین. ۱۳۹۰. اصول روش تحقیق کیفی نظریه مبنایی (رویه‌ها و روش‌ها). ترجمه‌ی ب. محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
۲. اصغری، ع. ۱۳۸۶. اصول تربیت. تهران: انجمن اولیا و مربیان.
۳. باقری، خ. ۱۳۸۲. هویت علم دینی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۴. بهروان، ح. ۱۳۸۵. آمایش فرهنگی و عدالت شهری در مناطق دوازده‌گانه شهرداری مشهد. مجموعه مقالات کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
۵. پورجعفر، م، ع. پورجعفر، و س. صفدری. ۱۳۹۴. انواع شهر اسلامی و اشاراتی به نحوه شاخص‌سازی در راستای شهری آرمانی- اسلامی. پژوهش‌های معماری اسلامی ۳ (۳): ۳-۱۹.
۶. جوان، ج.، و ع. عبداللهی. ۱۳۸۷. عدالت فضایی در فضاهای دوگانه شهری (تبیین ژئوپلیتیکی الگوهای نابرابری در حاشیه کلانشهر مشهد). ژئوپلیتیک ۴ (۲): ۱۵۷-۱۷۵.
۷. حکیم، ب. س. ۱۳۸۱. شهرهای عربی- اسلامی: اصول شهرسازی و ساختمانی. ترجمه‌ی م. ح. ملک احمدی، و ع. اقوامی مقدم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۸. خاکپور، ب. ۱۳۸۵. سنجش سطح برخورداری مناطق شهر مشهد از نظر امکانات و خدمات فرهنگی با استفاده از مدل موریس. در مجموعه مقالات کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، ص. ۵۸۵-۶۰۲. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
۹. خاکی، غ. ۱۳۷۸. روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه‌نویسی. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
۱۰. داداش‌پور، ه.، و ف. رستمی. ۱۳۹۰. سنجش عدالت فضایی یکپارچه خدمات عمومی شهری بر اساس توزیع جمعیت، قابلیت دسترسی و کارایی در شهر یاسوج. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای (۱۰): ۱-۲۲.
۱۱. دانایی‌فرد، ح.، و ن. و مومنی. ۱۳۸۷. تئوری رهبری اثربخش از دیدگاه امام علی(ع) (استراتژی تئوری داده‌بنیاد متنی). مطالعات انقلاب اسلامی۴ (۱۴): ۷۵-۱۱۰.
۱۲. رهنما، م.، و ج. ذبیحی. ۱۳۹۰. تحلیل توزیع تسهیلات عمومی شهری در راستای عدالت فضایی با مدل یکپارچه دسترسی در مشهد. جغرافیا و توسعه ۹ (۲۳): ۵-۲۶.
۱۳. شکرانی، ر. ۱۳۸۷. مهندسی فرهنگ اسلامی در مولفه ها و ویژگی‌های شهر اسلامی. در مجموعه مقالات نخستین همایش آرمانشهر اسلامی، ص. ۲۳۷-۲۶۲. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
۱۴. ضرابی، ا.، و م. موسوی. ۱۳۸۹. تحلیل فضایی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در نواحی شهری یزد. تحقیقات جغرافیایی ۲۵ (۹۷): ۲۷-۴۶.
۱۵. مجمع تشخیص مصلحت نظام. ۱۳۸۰. بررسی نظری و روش‌شناسی شاخص‌ها. تهران: دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، کمیسیون نظارت.
۱۶. عمران‌زاده، ب. ۱۳۹۴. تبیین عدالت فضایی در شهر آرمانی اسلام . تهران: دانشگاه تهران.
۱۷. عمران‌زاده، ب. ۱۳۹۷. مدل استراتژیک عدالت اجتماعی و فضایی در شهر آرمانی اسلام. تحقیقات کاربردی علوم انسانی اسلامی (۶): ۷-۳۳.
۱۸. عمران‌زاده، ب.، و ک. زیاری. ۱۳۹۴. تبیین شرایط و مقدمات تحقق شهر اسلامی. در مجموعه مقالات اولین همایش ملی معماری ایرانی اسلامی (سیمای دیروز- چشم‌انداز فردا). صص. ۱۰۳۷-۱۰۴۶. شیراز: شهرداری شیراز.
۱۹. عمران‌زاده، ب.، ک. زیاری، ا. پوراحمد، و ح. حاتمی‌نژاد. ۱۳۹۳. بررسی آسیب‌شناسانه ایرادات حاکم بر مطالعات شهر اسلامی. جغرافیا (۴۲): ۷-۲۴.
۲۰. عمران‌زاده، ب.، ک. زیاری، ا. پوراحمد، و ح. حاتمی‌نژاد. ۱۳۹۳. بررسی و تحلیل رویکردهای حاکم بر مطالعات شهر اسلامی. مطالعات شهر ایرانی اسلامی: ۷۱-۷۰.
۲۱. عمید، ح. ۱۳۷۱. فرهنگ فارسی عمید. تهران: امیرکبیر.
۲۲. فرامرز قراملکی، ا. ۱۳۸۵. روش‌شناسی مطالعات دینی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
۲۳. فلیک، ا. ۱۳۹۰. درآمدی بر روش تحقیق کیفی. ترجمه‌ی ه. جلیلی. تهران: نی.
۲۴. کامران، ح.، ط. پریزادی، و ح. حسینی امینی. ۱۳۸۹. سطح‌بندی خدمات شهری در مناطق کلانشهر تهران. جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای ۱(۱): ۱۴۷-۱۶۴.
۲۵. مرصوصی، ن. ۱۳۸۲. تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در شهر تهران(مطالعه موردی شهرداری تهران). پایان‌نامه دوره دکتری جغرافیا گرایش برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
۲۶. معین، م. ۱۳۶۳. فرهنگ لغت. تهران: امیر کبیر.
۲۷. منصوریان، ی. ۱۳۸۶. گراندد تئوری چیست و چه کاربردی دارد؟. در ویژه‌نامه همایش علم اطلاعات و جامعه اطلاعاتی.
۲۸. نقره‌کار، ع.، ف. مظفر، و س. نقره‌کار. ۱۳۸۹. مدلسازی، روشی مفید برای پژوهش‌های میان‌رشته‌ای. نشریه علمی-پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران (۱): ۱۲۹-۱۳۸.
۲۹. نقره‌کار، ع. ۱۳۹۵. نسبت اسلام با فرایندهای انسانی فرانظریه سلام. پژوهش‌های معماری اسلامی ۴ (۳): ۱-۲۱.
۳۰. نقی‌زاده، م. ۱۳۹۴. آموزه‌های قرآنی و شهر آرمانی اسلام. پژوهش‌های معماری اسلامی ۳ (۳): ۴۶-۶۴.
۳۱. وارثی، ح.، ص. قائدرحمتی، و ا. باستانی‌فر. ۱۳۸۶. بررسی اثرات توزیع خدمات شهری در عدم تعادل فضایی جمعیت، مطالعه موردی: شهر اصفهان. جغرافیا و توسعه (۹): ۹۱-۱۰۶.
32. Abu-Lughod, J. 1987. The Islamic City-Historic Myth, Islamic Essence, and Contemporary Relevance. International Journal of Middle East Studies (19): 155-176. [DOI:10.1017/S0020743800031822]
33. Amid, H. 1992. Amid's Persian Dictionary. Tehran: Amir Kabir.
34. Asghari, A. 2007. Principles of Education. Tehran: Parents and Teachers Association.
35. Bagheri, Kh. 2003. The Identity of Religious Science. Tehran: Printing and Publishing Organization of the Ministry of Culture and Islamic Guidance.
36. Behrvan, H. 2006. Cultural Study and Urban Justice in Twelve Districts of Mashhad Municipality. In Proceedings of the Urban Planning and Management Conference. Mashhad: Ferdowsi University of Mashhad.
37. Brunschvig, R. 1947. Urbanisme Médiéval et Droit Musulman. Revue des Etudes Islamiques: 127-155.
38. Dadashpour, H., and F. Rostami. 2011. Measurement of Integrated Index of Spatial Justice in the Distribution of Urban Public Services Based on Population Distribution, Accessibility and Efficiency in Yasuj City. Urban and Regional Studies and Researches (10): 1-22.
39. Danai Fard, H., and N. Momeni. 2008. Effective Leadership Theory from the Perspective of Imam Ali (as) (Textual Foundation Data Theory Strategy). Islamic Revolution Studies 4 (14): 75-110.
40. Expediency Council Secretariat. 2011. Theoretical Review and Methodology of Indicators. Tehran: Expediency Council Secretariat.
41. Faramarz gharamelki, A. 2006. Methodology of Religious Studies. Mashhad: Razavi University of Islamic Sciences.
42. Flick, A. 2011. Introduction to Qualitative Research Method. Translated by H. Jalili. Tehran: Ney.
43. Hakim, B. S. 2002. Arabic-Islamic Cities: Building and Planning Principles. Translated by M. H. Malek Ahmadi and A. Oohani Moghadam. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
44. Javan, J., and A. xAbdollahi. 2008. Spatial Justice in Urban Dual Spaces (Geopolitical Explanation of Patterns of Disequilibrium in Slum Settlements of Mashhad). Geopolitics 4 (2): 131-156
45. Kamran, H., T. Parizadi, and H. Hosseini Amini. 2010. Grading of Urban Services in Kalalanshahr Areas of Tehran. Geography and Regional Planning 1 (1): 147-164.
46. Khaki, G. 1999. Research Method with an Approach to Thesis Writing. Tehran: Ministry of Culture and Higher Education.
47. Khakpour, B. 2006. Measuring the Level of Enjoyment of Mashhad City Areas in Terms of Cultural Facilities and Services Using the Morris Model. In Proceedings of the Urban Planning and Management Conference, pp. 585-602. Mashhad: Ferdowsi University of Mashhad.
48. Lapidus, I. 1967. Muslim Cities in the Later Middle Ages. Cambridge: University of Cambridge.
49. Lapidus, I. 1973. The Evolution of Muslim Urban Society. Comparative Studies in Society and Mstory (15): 21-50. [DOI:10.1017/S0010417500006903]
50. Le Tourneau, R., and L. Paye. 1935. La corporation des tanneurs et l'industrie de la tannerie à Fès,. Hespéris. 21.
51. Mansourian, Y. 2007. What is Grounded Theory And What Is Its Application? Special Issue of Information Science and information Society Conference.
52. Marçais, G. 1937. Tunis et Kairouan. Paris.
53. Marçais, W. 1928. L'Islamisme et la vie urbaine. Comptes rendus de L'Académie des Inscriptions et Belles Lettres: 86-100. [DOI:10.3406/crai.1928.75567]
54. Massignon, L. 1920. Les corps de métiers et la cité islamique. Revue Internationale de Sociologie .
55. Moin, M. 1984. Dictionary. Tehran: Amir Kabir.
56. Morsoosi, N. 2003. Spatial Analysis of Social Justice in Tehran (Case Study of Tehran Municipality). Dissertation of the Doctoral Course in Urban Planning Geography, Tarbiat Modares University, Tehran.
57. Naghizadeh, M. 2015. The Quranic Teaching and the Ideal Islamic City. Journal of Researches in Islamic Architecture 3 (3) :46-64
58. Noghrehkar A. 2016. The Interrelation Between Islam and Human Processes Theory of (Salam). Journal of Researches in Islamic Architecture 4 (3) :4-21
59. Noghrehkar, A., F. Mozafar, and S. Noghrehkar. 2010. Modeling, A Useful Method for Interdisciplinary Research. Scientific-Research Journal of the Scientific Association of Architecture and Urban Planning of Iran (1): 129-138.
60. Omranzadeh, B. 2014. Explanation of Spatial Justice in the Ideal City of Islam. Tehran: University of Tehran.
61. Omranzadeh, B. 2017. Strategic Model of Social and Spatial Justice in the Ideal City of Islam. Islamic Humanities Applied Research (6): 7-33.
62. Omranzadeh, B., and Ziari, K. 2014. Explanation of the Conditions and Prerequisites for the Realization of the Islamic City. In Proceedings of the First National Iranian Islamic Architecture Conference (Yesterday's Vision - Tomorrow's Vision), pp. 1037-1046. Shiraz: Shiraz Municipality.
63. Omranzadeh, B., K. Ziyari, A. Pourahmad, and H. Hataminejad. 2013. Pathological Examination of the Flaws Governing Islamic City Studies. Geography (42): 7-24.
64. Omranzadeh, B., K. Ziyari, A. Pourahmad, and H. Hataminjad. 2013. Reviewing and Analyzing the Approaches Governing Islamic City Studies. Iranian Islamic City Studies: 70-71.
65. Pourjafar, M R, A. Pourjafar, and S. Safdari. 2015. Various Types of Islamic City and Pointing Out to Defining the Major Aspects of Ideal Islamic City. Journal of Researches in Islamic Architecture 3 (3) :1-17
66. Rahnama, M., and J. Zabihi. 2011. Analyzing the Distribution of Urban Public Facilities in the Direction of Spatial Justice with Integrated Access Model in Mashhad. Geography and Development 9 (23): 5-26.
67. Raymond, A. 2008. The Spatial Organization of the City. In s. k. Jayyusi, R. Holod, A. Petruccioli, and A. Raymond, The City in the Islamic World (pp. 47-70). Leiden: Brill. [DOI:10.1163/ej.9789004162402.i-1500.15]
68. Shokrani, R. 2008. Islamic Culture Engineering in the Components and Features of the Islamic City. In Proceedings of the First Islamic Utopia conference, pp. 237-262. Isfahan: University of Isfahan.
69. Strauss, A., and J. Corbin, 2011. Basics of Qualitative Research: Grounded Theory (Procedures and Methods). Translated by B. Mohammadi. Tehran: Institute of Human Sciences and Cultural Studies.
70. Varesi, H., S. Quaid Rahmati, and A. Bastanifar. 2007. Investigating the Effects of Urban Service Distribution on Population Spatial Imbalance, Case Study: Isfahan City. Geography and Development (9): 91-106.
71. Zarrabi, A., and M. Mousavi. 2010. Spatial Analysis of Population Distribution and Distribution of Services in Urban Areas of Yazd. Geographical Research 25 (97): 27-46.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
