دوره 11، شماره 4 - ( 8-1402 )
جلد 11 شماره 4 صفحات 107-90 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
wahdattalab M, hayati Z. Analyzing sensory Desirability in the pilgrimage architecture (Experimental study of the effect of scale change on the perception of Grandeur and Intimacy in pilgrimage Buildings). JRIA 2023; 11 (4) :90-107
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1707-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1707-fa.html
وحدت طلب مسعود، حیاتی زینب. واکاوی مطلوبیت‌های حسی در معماری زیارتی (مطالعه تجربی تأثیر مقیاس بر ادراک ابهت و صمیمیت در بناهای زیارتی). پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1402; 11 (4) :90-107
دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
چکیده: (812 مشاهده)
درک، فهم و دریافت‌های حسی انسان از دلالت‌های معمارانه، با دور و نزدیک شدن نسبت به آثار معماری دستخوش تغییر می‌شود. پرداختن به این موضوع در معماری زیارتی به دلیل اهمیت پاسخ‌های احساسی در فواصل مختلف امری ضروری است. پرسش‌های تحقیق این است که 1. تغییر مقیاس چه تأثیری در بروز و افول دلالت‌های معماری زیارتی مانند «ابهت» و «صمیمیت» دارد؟ 2. پاسخ‌های احساسی افراد در مراحل مختلف تقرب به بنای زیارتی دستخوش چه تغییراتی می‌شود؟ بر این اساس هدف این پژوهش بررسی دو دلالت ابهت و صمیمیت در بناهای زیارتی و نحوه قضاوت آن توسط بازدیدکننده در فواصل مختلف بنا است. در این پژوهش رویکرد ترکیبی انتخاب گردید و از رهیافت تحلیل محتوای کیفی و سپس تحلیل عاملی اکتشافی در نرم‌افزار SPSS و تحلیل عاملی تأییدی در نرم‌افزار AMOS بهره گرفته شد. به این منظور، متغیر «فاصلۀ» فرد به‌عنوان متغیر مستقل و «صمیمیت» و «ابهت» به‌عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شدند. با توجه به دشواری‌های سنجش حین حرکت، این بررسی از طریق پرسشنامه محقق ساخت و اعمال تغییراتی در مقیاس بنا، شبیه‌سازی شد. 19 گویه در پرسشنامه، با استفاده از روش دستکاری هدفمند در اختیار 229 نفر از آزمودنی‌ها قرار داده شد. تحلیل عاملی اکتشافی منجر به کشف 4 مؤلفه شد که در ادامه با تحلیل عاملی تأییدی، مورد اثبات قرار گرفت. بارهای عاملی استاندارد مربوط به گویه‌های هر عامل بیشتر از 4/0 میباشند. همه گویه‌ها در عامل خود معنیدار و اثربخش هستند. یافته‌های پژوهش بیانگر وجود ارتباط معنی‌داری میان رؤیت و ابهت از یک سو و مرکز و صمیمیت از سوی دیگر می‌باشد. همچنین با تغییر مقیاس در یک بازۀ مطلوب از «دورمقیاسی» تا «هم‌مقیاسی» ترجیح فرد از ابهت به سمت صمیمیت دچار استحاله می‌شود. برخلاف رابطۀ مستقیم رؤیت و ابهت، هم‌مقیاسی و صمیمیت از چنین ریتم ثابت و هم‌نوایی برخوردار نیست و مطالعات نشان می‌دهد نزدیکی بیش از حد به امر مقدس، برای زائر خاصیت اجتنابی دارد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصول راهبردی و راهکارهای عملی در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1402/6/26 | پذیرش: 1402/11/2 | انتشار: 1402/12/7
دریافت: 1402/6/26 | پذیرش: 1402/11/2 | انتشار: 1402/12/7
فهرست منابع
1. بیردزلی، مونروسی. 1376. تاریخ و مسائل زیباشناسی، مترجم: محمد سعید حنایی کاشانی. تهران: هرمس.
2. پالاسما، یوهانی، زومتور، پیتر و بومه، گرنوت. 1400. اتمسفر ساختمان. مترجم: مرتضی بیطرف، احسان بیطرف. انتشارات: فکرنو.
3. دانش، نعیمه. 1399. تأثیر فضای معماری بر واکنش زیبایی‌شناسی (مطالعه موردی حرم حضرت رضا (ع)). فصلنامه پژوهش‌های معماری اسلامی، شماره 30، سال نهم. ص 85-100.
4. زومتور، پیتر. 1394. اتمسفر. مترجم: علی اکبری، تهران: پرهام نقش.
5. سالینگروس، نیکاس آنجلوس. 1387. یک نظریه معماری. مترجمان زهیر متکی، سعید زرین مهر. چاپ اول، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
6. فون‌مایس، پیر. 1391. نگاهی به مبانی معماری (از فرم تا مکان) همراه با تحلیل و قیاس با مبانی معماری ایران. ترجمه و تعلیق سیون آیوازیان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
7. علی‌نیای مطلق، ایوب، شکوری، رضا و عینی‌فر، علیرضا. 1399. تبیین مفهوم آستانگی در برهم‌کنش درون و بیرون محدوده‌ها در معماری، نشریه هنرهای زیبا، دوره 25، شماره 2، ص 42-31.
8. لاوسون، برایان. 1391. زبان فضا. مترجم: علیرضا عینی‌فر. چاپ اول، تهران: دانشگاه تهران.
9. مالگریو، هری فرانسیس. 1395. علوم اعصاب، خلاقیت و معماری، مترجمان: کریم مردمی، سیما ابراهیمی. تهران: هنر معماری قرن.
10. نوربرگ شولتز، کریستین. 1391. معماری: حضور، زیان و مکان. ترجمه علیرضا سید احمدیان. تهران: موسسه معمار نشر.
11. Alinia Motlagh, Ayoob, Shakoori, Reza and Einifar, Alireza. 2020. Explanation of the Liminality Concept in the Inside-Outside Dialectic of Boundaries in Architecture. Journal of fine Arts: Architecture and Urban Planning, Volume 25, No.2, p. 31-42.
12. Arcangeli, M, Sperduti, A, Jacquot, A, Piolino,P and Dokic, J. 2020. Awe and the Experience of the Sublime: A Complex Relationship, Frontiers in Psychology, Sec. Emotion Science, Volume 11. [DOI:10.3389/fpsyg.2020.01340]
13. Beardsley, Monroe C. 1997. History and aesthetic problems.Translated by Mohammad saeed Hanaee Kashani. Tehran: Hermes.
14. Bille. M. and Sorensen.T. F. 2007. An Anthropology of Luminositi The Agency of Light, Journal of Material Culture Vol. 12(3): 263-284. [DOI:10.1177/1359183507081894]
15. Danesh, Naeeme. 2021. The Impact of Architectural Space on Aesthetic Response (Case Study: Shrine of Imam Reza). Journal of Reasearch in Islamic Architecture. No.30. pp. 85-100.
16. Egner, L. 2003. Architectural Acoustics. Available from: https://www.academia.edu/7738714/Architectural.
17. Gage, J. 1995. Colour and Culture: Practice and Meaning from Antiquity to Abstraction. London: Thames and Hudson.
18. Giessner, S. R., & Schubert, T.W. 2007. High in the hierarchy: How vertical location and judgments of leaders' power are interrelated. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 104, 30e44. [DOI:10.1016/j.obhdp.2006.10.001]
19. Ghomeshi, Mohammad, Jusun, Mahmud Mohad. 2012. Investigating Different Aesthetic Preferences Between Architects and Non-architects in Residential Facade Designs. Indoor and built environment. Volume 22, Issue 6. PP. 952-964. [DOI:10.1177/1420326X12458513]
20. Honarpisheh, D. 2013. Women in Pilgrimage: Senses, Places, Embodiment, and Agency. Experiencing Ziyarat in Shiraz. Journal of Shi'a Islamic Studies, ICAS Press, , Volume 6, Number 4, pp. 383-410. [DOI:10.1353/isl.2013.0037]
21. Jabi, W., and Potamianos, I. 2007. Geometry, Light, and Cosmology in the Church of Hagia Sophia. International Journal of Architectural Computing 5: 303-319. [DOI:10.1260/1478-0771.5.2.304]
22. Konecni,V .I. 2010. Aesthetic Trinity Theory and the Sublime (ATT), Proceedings of the European Society for Aesthetics, vol. 2, 244-264.
23. Kumar,R. and Vohra. N. 2018. Aesthetics of Intimacy - What, why, and how: A metalab, https://www.aasthafoundation.com/sites/default/files/Aesthetics%20of%20Intimacy.pdf.
24. Keltner, D. and Haidt, J. 2003. 'Approaching Awe, a Moral, Spiritual, and Aesthetic Emotion': Cognition and Emotion, 17, pp. 297-314. [DOI:10.1080/02699930302297]
25. Lawson, Brayan. 2001. The Language of Space. Translated by Einifar, Alireza and Karimian, Foad. Tehran: University of Tehran Press.
26. Mallgrave, Harry Francis. 2011. The Architect's Brain Neuroscience, Creativity, and Architecture. Translated by Mardomi, Karim and Ebrahimi, Sima. Tehran: Honar-e Memari.
27. Meagher B. R. 2018. Deciphering the religious orientation of a sacred space: Disparate impressions of worship settings by congregants and external observers , Journal of Environmental Psychology, Vol 55. PP. 70-80. [DOI:10.1016/j.jenvp.2017.12.007]
28. Morgan, D. 2010. Sound and Space in Renaissance Venice: Architecture, Music, Acoustics. Church History 79 (4): 922-924. [DOI:10.1017/S0009640710001241]
29. Moeller, S. K., Robinson, M. D., & Zabelina, D. L. 2008. Personality dominance and preferential use of the vertical dimension of space: Evidence from spatial attention paradigms. Psychological Science, 19, 355e361. [DOI:10.1111/j.1467-9280.2008.02093.x]
30. Nadal Roberts, Marcos, 2007. Complexity and Aesthetic Preference for diverse visual stimuli. Doctoral Thesis, Departament de Psicologia Universitat de les Illes Balears
31. Nesbitt, C. 2016. Shaping the sacred: light and the experience of worship in middle Byzantine churches.Byzantine and Modern Greek Studies, Byzantine and Modern Greek Studies , Volume 36 , Issue 2 , 2012 , pp. 139 - 160. [DOI:10.1179/0307013112Z.0000000009]
32. Norberg-Schulz.1971. Christian. Existence, Space& Architecture. Translated by Norouzborazjani, Vida. Tehran: Parham Naghsh.
33. Pallasma, Juhani, Zumthor, Peter and Bohme, Gernot.2013. Building Atmosphere, Translated by Nikfetrat, Morteza, and Bitaraf, Ehsan. Tehran: Fekr no.
34. Pentcheva, B. 2011. Hagia Sophia and Moltisensory Aesthetics. Gesta 50 (2): 93-111. [DOI:10.2307/41550552]
35. Pinney, C. 2001. 'Piercing the Skin of the Idol', in C. Pinney and N. Thomas (eds) Beyond Aesthetics: Art and the Technologies of Enchantment, pp. 157-79. Oxford: Berg. [DOI:10.4324/9781003084808-9]
36. Rishin Razak, Fathima, I.K., Sameer. 2019. Sequential Experience of Spaces through multi- sensory approach in design: A Case of an Indian Temple. Proceedings of the 12th International Conference of Faculty of Architecture Research Unit (FARU), University of Moratuwa, Sri Lanka, December 03, 2019 Colombo pp. 231-238
37. Salingaros, Nikos Angelos. 2006. A Theory of architecture, Translated by Zarrinmehr, Saeed and Mottaki, Zahir. Ministry of Housing and Urban Development: Center For Architectural & Urban Studies Research.
38. Schibille, N. 2009. Astronomical and Optical Principles in the Architecture of Hagia Sophia in Constantinople. Science in Context 22 (1): 27-46. [DOI:10.1017/S0269889708002068]
39. Schubert, T. W. 2005. Your highness: Vertical positions as perceptual symbols of power. Journal of Personality and Social Psychology, 89, 1e21. [DOI:10.1037/0022-3514.89.1.1]
40. Shiota, M. N., Thrash, T. M., Danvers, A. F., And Dombrowski, J. T. 2014. Transcending the self: Awe, elevation, and inspiration. In M. M. Tugade, M. N. Shiota, & L. D. Kirby (Eds.), Handbook of positive emotions (pp. 362e377). New York, NY: Guilford Press.
41. Tugade, M. M., Shiota, M. N. and Kirby, L. D. 2016. Handbook of Positive Emotions. New York: Guilford.
42. Thibault, E. 2017. Constructing Emotions, Scientific Aesthetics of Architecture in France 1860-1900.Nineteenth-Century Architecture. New Jersey: John Wiley & Sons. [DOI:10.1002/9781118887226.wbcha100]
43. Van Cappellen, P., and Saroglou, V. 2012. Awe activates religious and spiritual feelings and behavioral intentions. Psychology of Religion and Spirituality, 4, 223e236.
https://doi.org/10.1037/a0025986 [DOI:10.1037/a0025986.]
44. Von Meiss, Pierre. 1989. Elements of Architecture from Form to Place with Comparative Analysis of Iranian Architecture, Translated by Ayvazian, Simon. Tehran: University of Tehran Press.
45. Wilcox, E. 2022, Anthropomorphism in Architecture: An Investigation into Anthropomorphism through Ancient Greco-Roman Religious Structures. University of Arkansas, Thesis for Bachelor of Architecture.
46. Zumthor, Peter. 2003. Translated by Akbari, Ali. Tehran: Parham naghsh.
47. Zanyi, Eva, Carla Schroer, Mark Mudge, and Alan Chalmers. 2007. "Lighting and Byzantine Glass ' Tesserae." EVA London Conference 11-13 July 2007: 22:1-22.8.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
