دوره 11، شماره 2 - ( 2-1402 )
جلد 11 شماره 2 صفحات 155-137 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
fareghian ghomi S M, ahmadi F, behzadfar M, toghyani S. The analysis of the role of traditionalists in the contemporary urbanism (an approach to achieve the models of realization of Islamic city). JRIA 2023; 11 (2) :137-155
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1653-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1653-fa.html
فارغیان قمی سیدمجید، احمدی فرشته، بهزادفر مصطفی، طغیانی شیرین. تحلیل نقش سنت‌گرایان در شهرسازی معاصر (رهیافتی برای دستیابی به الگوهای تحقق‌پذیری شهر اسلامی). پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1402; 11 (2) :137-155
دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد
چکیده: (1397 مشاهده)
سنت‌گرایی به‌عنوان رویکردی در فلسفۀ معاصر، مکتبی است که نسبت به مدرنیته، موضعی به‌شدت انتقادی دارد. آرا و دیدگاه‌های انتقادی سنت‌گرایان نسبت به مدرنیته در حوزه‌های گوناگون از جمله فلسفۀ هنر سبب شده‌اند دیدگاه‌های آنان در حوزۀ شهرسازی و معماری نیز مورد توجه و عنایت قرار گیرد. گرچه تقریباً هیچ‌یک از چهره‌های سرشناس و نظریه‌پرداز سنت‌گرا، معمار یا شهرساز نبوده‌اند، اما نقدهای جدی آنان به مدرنیته و بیان مفاهیمی چون «تقدس‌زدایی از فضای شهر» و «دنیوی‌سازی مکان و زمان» و نیز تدوین آثاری دربارۀ هنر اسلامی و آسیب‌شناسی تمدن اسلامی (مانند بعضی آثار بورکهارت و سید حسین نصر) سبب شده‌اند دیدگاه‌های آنان به‌طور جدی در حوزۀ شهرسازی و معماری جوامع اسلامی به‌ویژه ایران مطرح و اثرگذار باشند.
در عین حال، آرای سنت‌گرایان با نقدهای جدی نیز مواجه بوده‌اند. این نوشته سعی دارد با بررسی دیدگاه‌های سنت‌گرایان و نقدهای وارد بر ایشان، ضمن ارزیابی نسبت به دست‌آوردها و کاستی‌های این مکتب به‌ویژه در حوزۀ شهرسازی ایرانی‌اسلامی، به تحلیلی دربارۀ میزان اثرگذاری و قابلیت دیدگاه سنت‌گرایی در فرآیند تحقق شهر اسلامی‌ایرانی دست یابد. این نوشته به نقد و بررسی سنت‌گرایی طبق تعریف مصطلح آن می‌پردازد. سنت‌گرایان مزبور در مجموع دچار افراط و تفریط‌هایی شده‌اند. در این مقاله سعی می‌شود رویکردهای دیگری از سنت‌گرایان اصول‌گرا که همه‌جانبه‌گر و عمیق‌تر نسبت اسلام را با خلق آثار هنری و معماری و شهرسازی بیان نموده‌اند، برای تحقیقات بعدی و مکمل این تحقیق معرفی شوند.
این پژوهش به‌روش اسنادی-کتابخانه‌ای در مرحلۀ جمع‌آوری اطلاعات و به‌روش استدلال منطقی در مرحلۀ تحلیل و استنتاج به این نتیجه رسید که بخش بزرگی از دستاوردهای سنت‌گرایی در تقابل با مدرنیته در مقام نقد مدرنیته است. به‌نحوی که آسیب‌شناسی پیامدهای نامطلوب مدرنیته در حوزۀ شهرسازی و معماری توانسته است الهام‌بخش و عامل محرک برای بسیاری از اندیشمندان، صاحب‌نظران، اساتید و تصمیم‌گیران باشد. لکن در عمل و در مقام تحقق‌پذیری و دستیابی به شهر اسلامی توفیق چندانی پیدا نکرده است. در این متن تلاش شده است با کنکاش و بررسی این موضوع، به رهیافتی برای تحقق‌پذیری شهر اسلامی دست یابیم.
در عین حال، آرای سنت‌گرایان با نقدهای جدی نیز مواجه بوده‌اند. این نوشته سعی دارد با بررسی دیدگاه‌های سنت‌گرایان و نقدهای وارد بر ایشان، ضمن ارزیابی نسبت به دست‌آوردها و کاستی‌های این مکتب به‌ویژه در حوزۀ شهرسازی ایرانی‌اسلامی، به تحلیلی دربارۀ میزان اثرگذاری و قابلیت دیدگاه سنت‌گرایی در فرآیند تحقق شهر اسلامی‌ایرانی دست یابد. این نوشته به نقد و بررسی سنت‌گرایی طبق تعریف مصطلح آن می‌پردازد. سنت‌گرایان مزبور در مجموع دچار افراط و تفریط‌هایی شده‌اند. در این مقاله سعی می‌شود رویکردهای دیگری از سنت‌گرایان اصول‌گرا که همه‌جانبه‌گر و عمیق‌تر نسبت اسلام را با خلق آثار هنری و معماری و شهرسازی بیان نموده‌اند، برای تحقیقات بعدی و مکمل این تحقیق معرفی شوند.
این پژوهش به‌روش اسنادی-کتابخانه‌ای در مرحلۀ جمع‌آوری اطلاعات و به‌روش استدلال منطقی در مرحلۀ تحلیل و استنتاج به این نتیجه رسید که بخش بزرگی از دستاوردهای سنت‌گرایی در تقابل با مدرنیته در مقام نقد مدرنیته است. به‌نحوی که آسیب‌شناسی پیامدهای نامطلوب مدرنیته در حوزۀ شهرسازی و معماری توانسته است الهام‌بخش و عامل محرک برای بسیاری از اندیشمندان، صاحب‌نظران، اساتید و تصمیم‌گیران باشد. لکن در عمل و در مقام تحقق‌پذیری و دستیابی به شهر اسلامی توفیق چندانی پیدا نکرده است. در این متن تلاش شده است با کنکاش و بررسی این موضوع، به رهیافتی برای تحقق‌پذیری شهر اسلامی دست یابیم.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تحلیل، آسيب شناسی و نقد آثار و مکاتب معماری و شهرسازی از منظر اسلامی
دریافت: 1401/9/24 | پذیرش: 1401/11/27 | انتشار: 1402/2/11
دریافت: 1401/9/24 | پذیرش: 1401/11/27 | انتشار: 1402/2/11
فهرست منابع
1. قرآن کریم. 1396. ترجمه حسین انصاریان. قم: سازمان دارالقرآن الکریم.
2. امامی جمعه، سید مهدی و طالبی، زهرا. 1391. «سنت و سنت‌گرایی از دیدگاه فریتهوف شوان و دکتر سید حسین نصر». الهیات تطبیقی. بهار و تابستان. 37 تا 56.
3. اصلان، عدنان. 1385. پلورالیسم دینی (کثرت ادیان از دیدگاه جان هیک و سید حسین نصر). ترجمۀ انشاءالله رحمتی. چ اوّل. تهران: انتشارات نقش جهان.
4. جوادی آملی، عبدالله. 1386. منزلت عقل در هندسۀ معرفت دینی. قم: نشر اسراء.
5. حجت، عیسی. 1392. «سنت سنت‌گرایان و سنت‌گرایی معماران». هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی. بهار. 5-16.
6. خندق‌آبادی، حسین. 1380. حکمت ادیان؛ نگاهی به زندگی و آثار سنت‌گرایان معاصر. تهران: انتشارات مؤسسۀ توسعۀ دانش و پژوهش ایران.
7. ربیعی، هادی. 1398. جستارهایی در چیستی هنر اسلامی. تهران: فرهنگستان هنر.
8. عالمی، سید علی‌رضا. 1389. آسیب‌شناسی تمدن اسلامی مبتنی بر اندیشه‌های سید حسین نصر. قم: جامعه‌المصطفی العالمیه.
9. قدیم‌زاده، سمیه. 1401. «چالش‌های کاربست اندیشۀ سنت‌گرا و ضرورت بازاندیشی در معماری معاصر ایران». مطالعات ملی. تابستان. 139 تا 160.
10. کدیور، محسن و طیبه کرمی. 1384. «معانی سنت از دیدگاه سنت‌گرایان». مقالات و بررسی‌ها. (77).
11. لگنهاوزن، محمد. 1383. سیاحت اندیشه در سپهر دین. ترجمۀ منصور نصیری. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره).
12. لگنهاوزن، محمّد و نصیری، منصور. 1386. «چرا سنت‌گرا نیستم؟». خردنامۀ همشهری. ش 15. خرداد. 14 تا 17.
13. منصوری، سید امیر و محمود تیموری. 1394. «نقد آرای سنت‌گرایان در زمینۀ هنر و معماری اسلامی». فیروزۀ اسلام. ش 1. زمستان. 1 تا 14 .
14. موسوی گیلانی، سید رضی. 1393. «نقد و بررسی آرای سنت‌گرایان پیرامون هنر اسلامی». الهیات هنر. شمارۀ دوم. 43-64 .
15. نژاد ایران، محمّد. 1395. «نقد ماهیت سلبی سنت‌گرایی در اندیشۀ سید حسین نصر». جستارهای فلسفۀ دین. سال پنجم. بهار و تابستان. ش 1. 101- 121.
16. نصر، سید حسین. 1393. در جست‌وجوی امر قدسی. تهران: نشر نی.
17. نصر، سید حسین. 1389. هنر و معنویت اسلامی. ترجمۀ عارف اقوامی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
18. نقره‌کار، عبدالحمید. 1386. درآمدی بر اصول و مبانی معماری و شهرسازی اسلامی. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
19. نقره‌کار، عبدالحمید. 1394. حکمت اسلامی در خلق آثار هنری و معماری شهرسازی. تهران: انتشارات سروش.
20. نقره‌کار، عبدالحمید. 1396. تحقق‌پذیری هویت در معماری و شهرسازی با تأکید بر ارتقای هویت اسلامی‌ایرانی در شهرهای جدید. تهران: فکر نو.
21. نقی‌زاده، محمد. 1396. نظریۀ فضای حیات طیبه؛ شهر آرمانی اسلام. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
22. وزارت راه و شهرسازی. 1391. شهر ایرانی-اسلامی. تهران: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی.
23. - مقالۀ سنت گرایی در ویکی فقه http://wikifeqh.ir تاریخ مراجعه 17/6/1400
24. Alemi, Seyyed Ali Reza, 2000, Patology of Islamic civilization based on Dr Nasr's thoughts, Qom , Mostafa university.
25. Aslan, adnane, 2006, Religious pluralism, Tehran, Naghshe- jahan.
26. Chadim zadeh, Somayyeh, 2022 , The challenges of traditionalist thought and the necessity of rethinking in contemporary Iranian architecture, National studies.
27. Emami Mahdi- 2012- Tradition end traditionalism from the point of view of freithof schwan and Dr. Seyed Hossein Nasr, Comparative theology.
28. Hloly Quran, 2017, Translated by Hoseine- e Ansarian, Qom, Dar al-Qur'an al- karim organization.
29. Hojjat, easa, 2013, Tradition of traditionalists and traditionalism of architects, Tehran, fine Arts.
30. Javadi Almoli, Abdollah, 2007, The dignity of reason in the geometry of religious knowledge, Qom, Asra.
31. Kadivar, Mohsen, 2005, Meanings of tradition from the prespective of traditionalists , Articles and reviews. (77)
32. Kandaq abadi, Hossin 2001, A look at the life and works of Contemporary traditionalists, Tose- e Danesh va pajoohesh- e iran.
33. Leaman, Oliver, 2004, Islamic Aesthetics, Edinburgh, Edinburgh university press. [DOI:10.1515/9781474470179]
34. Legenhausen, Mohammad, 2007, why am I not a traditionalist?, Keradnameh- e Hamshahri.
35. Legenhousen , Mohammad, 2004, contemporary issues of Islamic thought. Qom. Emam komeyni Intitute.
36. Mansoori, Seyyed Amir, 2015, criticism of traditionalists in the filed of Islamic art and Islamic architecture, Tabriz, firoozeh- e Eslam.
37. Ministry of Roads and urban planning ,2012 , Islamic Iranian city, Tehran.
38. Moosavi Gilani, Seyyed Razi ,2014, Criticism of traditionalist opinions about Islamic art , Theology of art, Number two.
39. Naghizadeh, Mohammad, 2016, Theory of life space: The Ideal city of Islam. Tehran, Azad university, Science and research Branch.
40. Nasr , Seyyed Hosein, 2010, Islamic art and spirituality, Tehran, Ministry of Culture and Islamic Guidance.
41. Nasr, Seyyed Hosein, 2014, In Search of holy matter, Theran: Nashre Nei.
42. Nejad Iran, Mohammad, 2016 , Cristicism of the Negative nature of traditionalism in Essays on the philosophy or religion, fifth year , NO 95, 101- 121.
43. Noghrekar, Abdolhamid, 2017,realization of identity in architecture and urban planning,Tehran,fekr-e-no
44. Noghrekar, Abdolhamid, An Introduction to the principles and foundations of Islamic architecture and urban planning, Tehran, Ministry of Roads and urban planning.
45. Noghrekar, Abdolhamid, Rabiee, Hadi, 2019, Essays on the nature of Islamic art, Tehran, Academy of Art.
46. Noghrekar, Abdolhamid,2015,Islamic wisdom in creating work of art, architecture and urban planning,Tehran,Sorush
47. Traditionalism article, in wikifegh: http://wikifegh.ir. Date of visit 2021
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
