دوره 10، شماره 3 - ( 1-1401 )                   جلد 10 شماره 3 صفحات 123-107 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

golestan A. Comparative study of the paper inscriptions available in the museum of Abdolazim holy shrine and the tile inscriptions located in the veranda of Imamzadeh Taher’s shrine, by Mohammd Ebrahim Tehrani applying Nastaliq script. JRIA 2022; 10 (3) :107-123
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1491-fa.html
گلستان آمنه. مطالعه تطبیقی نگارش کتیبه های کاغذی محفوظ در موزه حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و کتیبه های کاشی ایوان امام‌زاده طاهر(ع) به قلم نستعلیق محمدابراهیم طهرانی. پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1401; 10 (3) :107-123

URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1491-fa.html


دانشکده هنر، دانشگاه سوره
چکیده:   (16151 مشاهده)
مجموعه حرم حضرت ­عبدالعظیم­‌­(ع) در شهرری، یکی از گنجینه­های ارزشمند آثار معماری و هنرهای وابسته به آن است که شالوده­اش در نیمه دوم قرن سوم ﻫ.ق گذاشته شده و تا عصر حاضر توسعه و تکامل یافته است. از شاخص­ترین تزئینات این مجموعه، هنر کتیبه­نگاری «محمدابراهیم ­طهرانی مشهور به میرزاعمو» است که به دو شیوه خوشنویسانه بر روی کاغذ و معمارانه بر روی کاشی هفت­رنگ به قلم ­نستعلیق کتابت و اجرا شده­ است. از آنجا که تألیفات حوزه خوشنویسی در قلم ­نستعلیق عموماً بر شناخت تحولات شکلی قطعات و نسخ­خطی استوار است؛ کتیبه­نگاری و تحولات شکلی آن به ویژه در اماکن مذهبی، و هم­چنین چگونگی انطباق ویژگی­های شکلی این قلم با ویژگی­ها و اقتضائات کتیبه­نویسی کمتر مورد توجه پژوهشگران بوده است. هدف این پژوهش بنیادی، شناخت وجوه افتراق این دو شیوه از کتیبه­نگاری و تغییرات شکلی حروف و کلمات قلم­ نستعلیق در انتقال خط بر روی کاشی بود که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای- میدانی و روش مشاهده­ای- تطبیقی و تحلیلی به آن پرداخته شد. برای رسیدن به هدف پژوهش، پاسخ به این پرسش­­ها ضروری است که 1. تفاوت­های شکلی در نحوه کتابت و ترکیب­بندی کتیبه­های کاغذی در موزه حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و کتیبه­های کاشی هفت­رنگِ ایوان امام­زاده طاهر(ع) به قلم ­نستعلیق محمدابراهیم ­طهرانی کدام است؟ 2. بر اساس کدام مولفه­ها می­توان این کتیبه­ها را طبقه‌بندی نمود؟ نتایج بررسی­ها در هر دو نوع کتیبه­نگاری، اختلافات جزئی نظیر اجرایِ کوچک­تر، ضخیم­تر و اغلب با میزان کشیدگیِ کمتر در حروف و کلمات، عدم پیوستگی مفرداتی نظیر ر، و به حرف ه، زاویه نقطه­گذاری 36 تا 50 درجه، و نیز تعداد کرسی کمتر و یک نوع تشدیدگذاری در ترکیب­بندی کتیبه­های کاشی را نشان داد. علاوه بر تبحر کاشیکار، نظارت مستقیم خوشنویس و تسلط وی در کتابت بر روی انواع بوم،­ سبب کمترین تغییرات شکلی در انتقال خط بر روی کاشی شده است. هم­چنین کتیبه­های کاغذی این مجموعه به تاریخ 1291 ﻫ.ق و رقم محمدابراهیم طهرانی، به صورت متن سیاه بر زمینه نخودی رنگ در قالب دو نوع قاب­بندی منحنی و زاویه­دار طبقه­بندی شدند. حال آن­که کتیبه­های کاشی به تاریخ 1301 ﻫ.ق و رقم محمدابراهیم مشهور به میرزاعمو، به صورت متن سفید بر زمینه لاجوردی در قالب یک نوع قاب­­بندی منحنی قابل بررسی بودند.
متن کامل [PDF 1566 kb]   (842 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
دریافت: 1400/4/23 | پذیرش: 1400/11/29 | انتشار: 1401/2/16

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهش های معماری اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Iran University of Science & Technology

Designed & Developed by : Yektaweb