دوره 10، شماره 3 - ( 1-1401 )
جلد 10 شماره 3 صفحات 123-107 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
golestan A. Comparative study of the paper inscriptions available in the museum of Abdolazim holy shrine and the tile inscriptions located in the veranda of Imamzadeh Taher’s shrine, by Mohammd Ebrahim Tehrani applying Nastaliq script. JRIA 2022; 10 (3) :107-123
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1491-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1491-fa.html
گلستان آمنه. مطالعه تطبیقی نگارش کتیبه های کاغذی محفوظ در موزه حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و کتیبه های کاشی ایوان امامزاده طاهر(ع) به قلم نستعلیق محمدابراهیم طهرانی. پژوهش‌هاي معماري اسلامي. 1401; 10 (3) :107-123
دانشکده هنر، دانشگاه سوره
چکیده: (15822 مشاهده)
مجموعه حرم حضرت عبدالعظیم(ع) در شهرری، یکی از گنجینههای ارزشمند آثار معماری و هنرهای وابسته به آن است که شالودهاش در نیمه دوم قرن سوم ﻫ.ق گذاشته شده و تا عصر حاضر توسعه و تکامل یافته است. از شاخصترین تزئینات این مجموعه، هنر کتیبهنگاری «محمدابراهیم طهرانی مشهور به میرزاعمو» است که به دو شیوه خوشنویسانه بر روی کاغذ و معمارانه بر روی کاشی هفترنگ به قلم نستعلیق کتابت و اجرا شده است. از آنجا که تألیفات حوزه خوشنویسی در قلم نستعلیق عموماً بر شناخت تحولات شکلی قطعات و نسخخطی استوار است؛ کتیبهنگاری و تحولات شکلی آن به ویژه در اماکن مذهبی، و همچنین چگونگی انطباق ویژگیهای شکلی این قلم با ویژگیها و اقتضائات کتیبهنویسی کمتر مورد توجه پژوهشگران بوده است. هدف این پژوهش بنیادی، شناخت وجوه افتراق این دو شیوه از کتیبهنگاری و تغییرات شکلی حروف و کلمات قلم نستعلیق در انتقال خط بر روی کاشی بود که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای- میدانی و روش مشاهدهای- تطبیقی و تحلیلی به آن پرداخته شد. برای رسیدن به هدف پژوهش، پاسخ به این پرسشها ضروری است که 1. تفاوتهای شکلی در نحوه کتابت و ترکیببندی کتیبههای کاغذی در موزه حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و کتیبههای کاشی هفترنگِ ایوان امامزاده طاهر(ع) به قلم نستعلیق محمدابراهیم طهرانی کدام است؟ 2. بر اساس کدام مولفهها میتوان این کتیبهها را طبقهبندی نمود؟ نتایج بررسیها در هر دو نوع کتیبهنگاری، اختلافات جزئی نظیر اجرایِ کوچکتر، ضخیمتر و اغلب با میزان کشیدگیِ کمتر در حروف و کلمات، عدم پیوستگی مفرداتی نظیر ر، و به حرف ه، زاویه نقطهگذاری 36 تا 50 درجه، و نیز تعداد کرسی کمتر و یک نوع تشدیدگذاری در ترکیببندی کتیبههای کاشی را نشان داد. علاوه بر تبحر کاشیکار، نظارت مستقیم خوشنویس و تسلط وی در کتابت بر روی انواع بوم، سبب کمترین تغییرات شکلی در انتقال خط بر روی کاشی شده است. همچنین کتیبههای کاغذی این مجموعه به تاریخ 1291 ﻫ.ق و رقم محمدابراهیم طهرانی، به صورت متن سیاه بر زمینه نخودی رنگ در قالب دو نوع قاببندی منحنی و زاویهدار طبقهبندی شدند. حال آنکه کتیبههای کاشی به تاریخ 1301 ﻫ.ق و رقم محمدابراهیم مشهور به میرزاعمو، به صورت متن سفید بر زمینه لاجوردی در قالب یک نوع قاببندی منحنی قابل بررسی بودند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
