دوره 13، شماره 3 - ( 7-1404 )
جلد 13 شماره 3 صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
kheder S. (2025). An Analytical Study of the Spatial Organization and Typological Classification of Historical in Kerman Province. JRIA. 13(3), doi:10.61882/jria.13.3.6
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1802-fa.html
URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-1802-fa.html
خدر صبا.(1404). بررسی ساماندهی فضایی و گونه‌بندی مساجد تاریخی استان کرمان پژوهش‌هاي معماري اسلامي 13 (3) 10.61882/jria.13.3.6
دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز،شیراز ایران.
چکیده: (199 مشاهده)
پژوهش حاضر با هدف تحلیل گونه‌های فضایی و نحوه‌ی ساماندهی فضا در مساجد تاریخی استان کرمان انجام گرفته است. این مطالعه بر ویژگی استقلال فضایی به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی در سازماندهی فضایی متمرکز است و تلاش دارد تنوع فضایی این بناها را از این منظر بررسی کند. راهبرد قابل استفاده در این تحقیق تاریخی و مبتنی بر توصیف و تحلیل بوده و داده‌ها از طریق مطالعه‌ی 34 مسجد تاریخی ثبت شده از صدر اسلام تا پایان پهلوی اول در استان کرمان همراه با تحلیل منابع مکتوب و مستندات معتبر، گردآوری شده‌اند. گونه‌شناسی فضایی در این تحقیق بر اساس نحوه‌ی تعریف و ترکیب فضاهای بسته، نیمه‌باز و باز در ساختار معماری مساجد صورت پذیرفته است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که فضاهای محصور در مساجد تاریخی استان کرمان در سه الگوی «فاقد فضای باز و نیمه‌باز»، «فضای باز و بسته» و «ترکیبی از فضاهای بسته، باز و نیمه‌باز» قابل طبقه‌بندی‌اند. تمرکز بر مقوله‌ی استقلال فضایی به واسطه بسامد بالا در میان نمونه‌ها و نقش موثر آن در ساختار فضایی این مساجد انتخاب شده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مطالعات موضوعی در معماری و شهرسازی اسلامی (مانند ايده های فضائی- هندسی، نمادها، آرايه ها، احجام و غیره)
دریافت: 1403/11/24 | پذیرش: 1404/3/5 | انتشار: 1404/7/4
دریافت: 1403/11/24 | پذیرش: 1404/3/5 | انتشار: 1404/7/4
فهرست منابع
1. ابن‌حوقل. 1366. سفرنامه ابن‌حوقل ایران در صوره‌الارض.( ترجمه و تصحیح جعفرشعار). تهران: امیرکبیر.
2. آرشیو میراث فرهنگی استان کرمان.
3. بنی‌اسدی، علیرضا. ویژگی‌های استان کرمان از دیدگاه تقسیمات کشوری و جمعیتی سال1390، معاونت برنامه‌ریزی استانداری کرمان، دفتر کل آمار و اطلاعات، نشریه23/90.
4. باقری، فاطمه . 1394. طراحی مسجد از دیدگاه شاخص شهری با رویکرد پالیمستیک(سایت طاق‌بستان کرمانشاه). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات کرمانشاه.
5. پیرنیا، محمدکریم. 1392. معماری اسلامی ایران، تدوین غلامحسین معماریان. تهران: سروش دانش.
6. پارسایی، مهدی، عشرتی، پرستو، حجت، عیسی. 1388. واکاوی دلایل عدم وجود گنبد در مساجد تاریخی شیراز، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، (40): 51-60.
7. توکلیان، زهرا، بهمنی‌کازرونی، سارا. 1394. بررسی چگونگی انتظام شبستان در مساجد تاریخی شیراز، پژوهش‌های معماری اسلامی3 (3): 89-105.
8. چهارلنگ، علی . 1401. طراحی سرای تجاری_ فرهنگی با رویکرد اخلاقی در حکمت علمی و نظری معماری اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان.
9. حدودالعالم من المشرق الی المغرب . 1363. (به کوشش منوچهرستوده). ناشر: کتابخانه طهوری.
10. حسنی، نجمه. 1401. خبرگزاری جمهوری‌اسلامی (ایرنا). https://www.irna.ir/news/84961664.
11. خادم‌زاده، محمدحسن، معماریان، غلامحسین، صلواتی،کامیار. 1396. گونه‌شناسی تحلیلی مساجد تاریخی حوزه فرهنگی کردستان ایران، فصلنامه مطالعات معماری ایران6 (11): 103-124.
12. دانایی‌نیا، احمد، پورحسینی‌اردکانی، فائزه. 1399. گونه‌شناسی شباک معرق در معماری گنبدخانۀ مساجد (مقایسه تطبیقی شباک در گنبدخانه مساجد تیموری یزد و صفوی اصفهان)، هنرهای صناعی ایران3 (1): 5-26.
13. دایره‌المعارف بناهای تاریخی در دوره اسلامی (مساجد). 1378. تهران: تیراژ ویژه دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران.
14. ذهبی، نازنین. 1397. سازماندهی انتظام فضایی در معماری مساجد (نمونه‌موردی: مسجد ساوه)، معماری‌شناسی، نشریه اختصاصی معماری و شهرسازی ایران، (6).
15. زمانی‌بابگهری، فاطمه، یوزباشی، عطیه. 1398. گونه‌شناسی و قابلیت گرافیکی آرایه‌های معماری مسجد امام کرمان (مسجد ملک)، نشریه هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، (4): 101-110.
16. صادقی، حسن . 1390. گسترش اسلام در ایالت کرمان از ورود اعراب تا ظهور آل‌بویه. پایان‌نامه، تهران، دانشگاه تربیت معلم، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
17. مجموعه مقالات همایش معماری مسجد: گذشته، حال، آینده (جلد اول). 1378. تهران: دانشگاه هنر.
18. معماریان، غلامحسین. 1399. معماری ایرانی دستگاه‌شناسی. تهران: گلجام.
19. مقدسی، محمدبن‌احمد. 1361. أحسن‌التقاسیم‌فی‌معرفه‌الأقالیم، به اهتمام علی‌نقی‌منزوی. تهران: کومش.
20. وزیری‌کرمانی، احمدعلی‌خان، به کوشش ابراهیم باستانی پاریزی. 1352. جغرافیای کرمان. تهران: ابن‌سینا.
21. هنر معماری مساجد (جلد اول و دوم). 1384. تهران: رسانش.
22. cultural Heritage Archive of kerman province.
23. Bagheri, F. 2015. Mosque Design from the Perspective of Urban indicators with a Palimpsestic approach (Case: Taq Bostan site, Kermanshah) Master's thesis, Islamic Azad University, Science and Research Branch of Kermanshah.
24. Bani Asadi, A. 2011. Characteristics of Kerman Province in terms of administrative divisions and publication (2011). Kerman Provincial Government, Planning Deputy, General Office of Statistics and Information, Publication No. 23/90.
25. Chaharlang, Ali. 2022. Design of a Cultural-Commercial center with an ethical approach based on theoretical and practical Wisdom in Islamic architecture Master's thesis, Jahad Daneshgahi Higher Education Institute of Khuzestan.
26. Dana iniya, Ahmad, and Pourhosseini Ardakani, Faezeh. 2020. "Typology of Skylights in the Architecture of Mosques Domes (A Comparative Study on the Shabaks in the Dome-Houses of Timurid Yazd and Safavid Isfahan Mosques)." Journal of Iranian Handicrafts Studies (Honar-haye sanaee-ye- Iran) 3 (1): 5-26.
27. Encyclopaedia of Historical Buildings from the Islamic Period (Mosques).1999. Tehran: Special Edition for the 12th Tehran International Book Fair.
28. Hassani, N. 2022. Islamic Republic News Agency (IRNA). https://www.irna.ir/news/849616b.
29. Hudud al-'Alam: min al-Mashriq ila al-Maghrib 1984. Edited by Manouchehr Sotoudeh. Tehran: Tahuri Library.
30. Ibn Hawqal. 1987. Travelogue of Ibn Howqal: Iran in Surat al-Ard, (translated & Ed. by Jaafar Shoar. Tehran: Amir Kabir Publishing.
31. Khadem-zadeh, Mohammad Hassan, Gholam-hossein Memarian, and Kamiar Salavati. 2017. "Analytical Typology of Historical Mosques in the Cultural Kurdistan Region." Journal of Iranian Architecture Studies 6 (11): 103-124.
32. Memarian, Gholamhossein. 2020. Iranian Architecture: System Analysis. Tehran: Goljam Publishing.
33. Moghadasi, M. b. A. 1982. Ahsan al-Taqasim fi Ma'rifat al-Aqalim (Ed. Ali Naqi Monzavi). Tehran: Kumesh Publishing.
34. Parsaei, Mehdi, Parastoo Eshrati, and Isa Hojjat. 2009. "A study of reasons for lack of Dome usage in the Historical Mosques." Journal of Fine Arts: Architecture and Urban Planning 40: 51-60.
35. Pirnia, M. K. 2014. Islamic architecture of Iran (Ed. Gholamhossein Memarian). Tehran: Soroush Danesh Publishing.
36. Proceedings of the Conference on Mosque Architecture: Past, Present, Future. Vol. 1. 1999. Tehran: University of Art.
37. Sadeghi, Hassan. 2011. The Spread of Islam in the province of Kerman from the Arab invasion to the rise of the Buyids Master's thesis, Tarbiat Moallem University, Faculty of Literature and Humanities Tehran.
38. Tavakolian, Z, Bahmani Kazerooni, S. 2015. "Examining the Layout of the yard in the Historical Mosques of Shiraz." Journal of Researches in Islamic Architecture 3 (3): 89-103.
39. The Art of Mosque Architecture Vols. 1 & 2. 2005. Tehran: Resanesh Publishing.
40. Vaziri Kermani, A. A. 1973. Geography of Kerman (Ed. Ebrahim Bastani Parizi). Tehran: Ibn Sina Publishing.
41. Zahaabi, Nazanin. 2018. " Spatial order organization in mosques architecture (Case Study: Saveh Mosque)."Memari Shenasi: Iranian Journal of Architecture and Planning 6.
42. Zamani Babagohari, Fatemeh, and Atieh Youzbashi. 2018. "Typology and Graphic Capability of Architectural Arrays of Imam Mosque in Kerman (Malek Mosque)." Journal of Fine Arts: Architecture and Urban Planning 4: 101-110.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Journal of Researches in Islamic Architecture is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
