مجله پژوهش های معماری اسلامی

بیان مسئله: مسجد به عنوان یک قرارگاه رفتاری، پیوند عمیقی با مخاطب خود برقرار می‌کند. این هم‌پیوندی در طول قرون متمادی از پیدایش مساجد تا به امروز  بخشی تفکیک‌ناپذیر از عملکرد مسجد بوده است. عوامل متعددی بر تجربه‌های رفتاری و ادراکی مخاطب در فضاهای انسان‌ساخت از جمله مساجد نقش دارند، از این عوامل، تغییرات شکلی، تنوع گونه‌بندی و کالبدی در ساختار مساجد بر تجربیات رفتاری و فضایی مخاطب دخیل می‌باشند. در دهه اخیر می‌توان شاهد افزایش شکل‌گیری مساجد محله‌ای در شهر قزوین بود، ولی متاسفانه اکثر این مساجد فاقد سرزندگی، پویایی و میزان حضور مطلوب مخاطب می‌باشند و صرفا تبدیل به فضاهای نمازخانه‌ای شده‌اند که این امر سبب عدم قابلیت ایجاد پیوند مابین فضا و مخاطبان می‌شود. هدف پژوهش: هدف از انجام این پژوهش کاوشی بر نوع گونه‌شناسی و کالبد مساجد بر ادراک مخاطب است به نحوی که تجربیات فضایی مخاطبان تاثیرپذیر از نوع هندسه کارشیو، تناسبات، دسترسی‌های هم‌سطح و طبقاتی و سلسله‌مراتب فضایی می‌باشند. از طرف دیگر؛ تنوع و انطباق‌پذیری فعالیتی و واسط‌های ادراکی متاثر از کالبد مساجد بر میزان حضور مخاطبین در مسجد مورد بررسی قرار داده شده است.
روش پژوهش: در پژوهش موردنظر ابتدا؛ جمع‌آوری اطلاعات، با ثبت رویدادها و فنون کار میدانی، در سه مسجد با ساختار سنتی حیاط مرکزی و سه مسجد با ساختار طبقاتی در شهر قزوین مورد مطالعه قرار گرفته است و به منظور بررسی نقش و جایگاه ساختار کالبدی و هندسی به روش کمی از تئوری نحو فضا با نرم‌افزار depthmap10 با بکارگیری شاخص‌های چیدمان فضایی بهره‌گیری شده است و ازآنجاییکه برای ارزیابی وزن مولفه‌های موثر بر چگونگی ادراک و رفتار بصورت کیفی نمی‌توان به تنهایی از روش فوق بهره جست در ادامه از طریق روش پیمایشی و طرح پرسشنامه و آنالیز داده‌ها توسط نرم‌افزار آماری  Amous22مورد تحلیل همبستگی قرار می‌گیرند و روابط معنادار بین متغیرهای دخیل استباط می‌گردد. یافته‌های پژوهش نشانگر آن می‌باشد که گونه‌بندی و مولفه‌های کالبدی معماری نظیر؛ توزیع و هم‌پیوندی، عمق، اتصال فضایی، چیدمان و ارتباط دسترسی‌های داخلی بر تنوع، انطباق‌پذیری فعالیتی و همچنین نوع ادراک مخاطب با توجه به واسطه‌های ادراکی (نیازها و ترجبجات مخاطبین) با مدت توقف و  میزان حضور مخاطبین مسجد، هم‌پیوندی قوی و مستقیم ایجاد می‌کنند.

واژه‌های کلیدی: گونه‌بندی مساجد، کالبد، عملکرد، ادراک، حضورپذیری.

     

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---

---