دوره 11، شماره 2 - ( 2-1402 )                   جلد 11 شماره 2 صفحات 15-1 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


دانشگاه هنر اصفهان
چکیده:   (1527 مشاهده)

در بررسی روحانیت فضای مسجد، بحث در رابطه با هدف غایی و ایدئال در معماری اسلامی کاملاً واضح و روشن است و جایگزین نمودن مسئلۀ «الوهیت» به‌عنوان هدف غایی روحانیت فضای مسجد کمتر بحثی را میان صاحب‌نظران این حوزه در پی دارد؛ امّا همین اصطلاح می‌تواند معانی بسیار متغیّری را به خودش بگیرد که مسئلۀ اصلی تحقیق حاضر تدقیق معانی متغیر و رسیدن به چهارچوبی درست از منظر اسلام است. هدف از نگارش مقاله این است که نقش پرورش‌دهندۀ معماری از زوایای جدیدی بررسی شود و ارتباط آن با بُعد روحانی زندگی انسان واضح‌تر گردد. مقالۀ حاضر در مرحلۀ گردآوری داده‌ها از مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای بهره برده است و در مراحل بعد، از روش استدلال قیاسی استفاده شده است. این پژوهش در جست‌وجوی نظریۀ نوین برای خوانش مسجد در اسلام، ابتدا رویکرد زیباشناسانه و معرفت‌گرا دربارۀ نقش مسجد را از منظر متن سنت نقد می‌کند و آن را به‌عنوان رویکردی که کالبد یا فضای مسجد را در جایگاه غایت روحانیت می‌نشاند، فاقد اصالت لازم از دید اسلامی معرفی می‌کند. سپس با نگاهی دقیق‌تر در رابطه با رویکرد «ابزاری» به نقش مسجد در احراز روحانیت به‌جای نگاه غایتی، موضوع رابطۀ مفهوم مسجد با بحث فلسفۀ تکنولوژی را ‌طرح می‌کند که این تغییر نگرش، دریچۀ جدیدی را به‌سوی فهم رابطۀ اسلام و معماری باز می‌کند. لذا ضمن مطرح‌نمودن رویکرد نوین برای ورود مبانی اسلامی در طراحی مسجد، از لحاظ ممانعت از تحریفات دینی در مسجد و دیگر فضاهای مذهبی نیز می‌تواند رویکرد کاراتری را پیش‌رو نهد. در نهایت، نتایج تحقیق حاکی از آن‌اند که از میان ارتباطات پنج‌گانۀ معماری به‌عنوان ابزار حضور، ارتباط پس‌زمینه‌ای منطبق‌ترین وضعیت را با اقتضائات اسلامی در حوزۀ مسجد دارد که تبعات طراحانۀ آن باید در آینده دقیق‌تر بررسی شوند.
 

 

متن کامل [PDF 533 kb]   (362 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: جايگاه حکمت نظری و عملی اسلام در معماری و شهرسازی
دریافت: 1396/12/7 | پذیرش: 1401/10/27 | انتشار: 1402/2/11

فهرست منابع
1. ابن بابویه‌. 1367. من لا یحضره الفقیه، ترجمۀ ‌ علی‌اکبر غفاری، تهران: نشر صدوق.
2. احمدی، علی‌اصغر و زائر دارابی، علی و کریمی، یوسف. 1365. روان‌شناسی تربیتی برای استفاده در کلاس‌های کارآموزیِ ضمن‌خدمت، وزارت آموزش و پرورش.
3. آپیا، آنتونی. 1388. درآمدی بر فلسفۀ معاصر غرب. تهران: انتشارات گام نو.
4. بورکهارت، تیتوس. 1366. هنراسلامی: زبان و بیان. ترجمۀ مسعود رجب‌نیا. تهران: انتشارات سروش.
5. حیدری، شاهین. 1397. درآمدی بر روش تحقیق در معماری. تهران: نشر فکر نو.
6. کلینی رازی‌، محمد بن یعقوب. 1363. گزیدۀ کافی. به‌کوشش محمدباقر بهبودی‌. ج‌2. تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی‌.
7. موریس، جیمز. 1368. تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی. ترجمۀ راضیه رضازاده. تهران: جهاد دانشگاهی دانشگاه علم‌وصنعت ایران.
8. میچام، کارل. 1393. «سه نحوۀ بودن با تکنولوژی». ترجمۀ یاسر خوشنویس. مؤسسۀ ترجمان. ترجمۀ متن‌های برگزیدۀ علوم انسانی. به آدرس: http://tarjomaan.com. بازدید: تیرماه 1394.
9. نصر، سیدحسین. 1380. معرفت و امر قدسی. ترجمۀ فرزاد حاجی میرزایی. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
10. ه‍ای‍دگ‍ر، م‍ارت‍ی‍ن‌. 1384. «پرسش از تکنولوژی». ترجمۀ شاپور اعتماد. ارغنون. سال اول. ش ۱. بهار ۱۳۸۳. 30-1.
11. Ahmadi, Ali Asghar; Zayer Darabi, Ali; Karimi, Yousef, (1986), Educational Psychology, for use in in-service training classes, Ministry of Education. [In Persian]
12. Apia, Anthony, (2009), An Introduction to Contemporary Western Philosophy, Gam-e-No Publications, Tehran. [In Persian]
13. Al-Krenawi, A. (2016). The role of the mosque and its relevance to social work. International Social Work, 59(3), 359-367. [DOI:10.1177/0020872815626997]
14. Allahham, A. (2019). Metamorphosis of mosque semiotics: From sacred to secular power metaphorism - The case of state mosques. Archnet-IJAR, 13(1), 204-217. [DOI:10.1108/ARCH-11-2018-0001]
15. Azemati, H., & Habibabad, A. S. (2020). Explaining an influential model of the significant relationship between religion, spirituality, and environmental peace in mosque interior architecture. Journal of Religion and Health, 1-14.
16. Bemanian, M. R., PourJafar, M. R., Ahmadi, F., & Sadeghi, A. R. (2010). A REVIEW OF SPIRITUAL IDENTITY AND SACRED SUPPOSITIONS IN THE ARCHITECTURE OF SHI'I MOSQUES. 8(30), 37-70.
17. Burkhart, Titus, (1987), Islamic Art: Language and Expression, Translation: Massoud Rajabunya, Photos by Roland Misho, Soroush Publications, Tehran.. [In Persian]
18. Harries, K., 1997, The Ethical Function of Architecture, 3rd printing (2000), MIT Press, USA.
19. Heidegger, Martin.‌ (1384). "Technology Question". Translation: Shapur Etemad. Arqnoun Pub. first year.Volume 1. Spring 2004. 30-1. [In Persian]
20. Khaki, A., & Sadeghi habib abad, A. (2015). The essence of Islamic architecture of Mosques: A reflection on the spiritual identity and sacred suppositions. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi; Vol 36, No 4 (2015): Special Issue II; 2314-2321.
21. Ibn Babavieh, (1367), 'man la yahzor alfaghig, translation: ‌ Ali Akbar Ghaffari, published by Saduq, Tehran. [In Persian]
22. Ihde, Don. 2010. Heidegger's s technologies: postphenomenological perspectives. USA: Fordham University Press.
23. Klini Razi, Mohammad Ibn Yaqub, (1363), "Gozide Kafi" by Mohammad Baqer Behboodi, Volume 2, Scientific and Cultural Publishing Center, Tehran. [In Persian]
24. Longhurst, C. E. (2012). Theology of a Mosque: The Sacred Inspiring Form, Function and Design in Islamic Architecture. Leonard Journal, 2(8), 21-35.
25. Mitcham, Carl. (1393). "Three ways to be with technology." Translated by Yasser Khoshnovis. Translation Institute. Translation of selected texts of humanities. To the address: http://tarjomaan.com. Hits: July 2015. [In Persian]
26. Morris, James, (1989), The History of City Shape to the Industrial Revolution, translated by Razieh Rezazadeh, University Jihad, Iran University of Science and Technology, Tehran. [In Persian]
27. Nasr, Seyed Hossein, (2001), Knowledge and the Sacred, translated by Farzad Haji Mirzaei, Farzan Rooz Publishing, and Research, Tehran. [In Persian]
28. Nejad, J. M., Azemati, H., & Abad, A. S. H. (2019). Investigating Sacred Architectural Values of Traditional Mosques Based on the Improvement of Spiritual Design Quality in the Architecture of Modern Mosques. Int. J. Architect. Eng. Urban Plan, 29(1), 47-59.
29. Wynn, Mark R. 2009, Faith, and Place: An Essay in Embodied Religious Epistemology, Oxford University Press Inc., New York.

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.