بناها و بافت‌های تاریخی هر کشوری همچون آیینه تمام‌نماست که اصول و ارزش‌های حاکم بر آن جامعه را به نمایش می‌گذارد. یکی از مهم‌ترین اصول در معماری سنتی ایران به‌ویژه ایران پس از اسلام، اصل محرمیت است که تأثیر شگرف آن را می‌توان در شکل‌گیری شهرها و روستاهای تاریخی کشور مشاهده کرد. لذا بازشناخت نقش این اصل در شکل‌گیری محله‌ها، خانه‌ها و فضاهای مرتبط با آن‌ها به‌عنوان قلمرو سکونت اهمیتی خاص می‌یابد. ورودی خانه با قرارگیری در مرز میان درون و بیرون یکی از مهم‌ترین تجلی‌گاه‌های تأثیر محرمیت در شکل‌گیری فضاهای سکونتی تاریخی است که غفلت از آن تحت تأثیر شتاب تحولات در عرصه‌ی شهری و روستایی کشور، مشکلات متعددی را سبب شده است. این نوشتار تلاش دارد با شناسایی و معرفی فضای ورودی خانه‌ها در بندر لافت به‌عنوان نمونه‌ای از سکونتگاه های دارای بافت تاریخی کشور -که وجه مشخصه‌ی آن، دو ویژگی فشردگی و محصوریت بوده است- جایگاه و نقش فضاهای ورودی را در تبیین اصل محرمیت در بافت کهن آن بررسی نماید. در این راستا علاوه بر تعمق در منابع مکتوب، از مطالعات اکتشافی در حوزه میدانی جهت برداشت نمونه‌ها و مشخص کردن گونه‌ها استفاده ‌شده است. سپس با بررسی اصول مکان‌یابی، تناسبات و عملکرد هر یک از گونه‌ها در تدارک اصل محرمیت و کنترل دید، ابداعات و اصول بکار رفته در این فضاها احصاء و به‌عنوان رهیافتی برای طراحی معاصر ارائه گردیده است.

واژه‌های کلیدی: لافت، عرصه‌ی خصوصی، فضای ورودی، محرمیت، عرصه‌ی عمومی.

متن کامل [PDF 6904 kb]   (28788 دریافت)